ရာဇာဝင္ေနာက္ခံ
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ေက်ာ္ကာလမ်ား၌ မြန္လူမ်ဳိးတို႕၏ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကၽြႏု္ပ္တို႕သည္ ပဲခူးႏိုင္ငံ (ဟံသာဝတီ) ေကာင္းစားခဲ့စဥ္က မည္မ်ွခ်မ္းသာႂကြယ္ဝသည္ကုိ ပဲခူးေနျပည္ေတာ္တြင္ ေနထုိင္ခဲ့ေသာ ဗင္းနစ္ (စ) ၿမိဳ႕သား ေက်ာက္မ်က္ရတနာကုန္သည္တစ္ဦး၏ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၆၀၀-ျပည့္ႏွစ္တြင္ ေရးသားထားေသာ မွတ္တမ္းမွ ကံအားေလၽွာ္စြာ ခန္႕မွန္းႏုိင္ေပသည္။ မူရင္းမွာ “သူသည္ ဘုရင့္ဘ႑ာေတာ္မ်ား ထား႐ွိရာ ရဲတုိက္ျမင့္သုိ႕ ေရာက္သြားရာ ပစၥည္းမည္မၽွ မ်ားျပားသနည္းဟူမူ ဆင္အစီး (၆၀၀) ႏွင့္ ၄င္းအေရအတြက္ ျမင္းအစီးတုိ႕သည္ ေ႐ႊႏွင့္အဖုိးတန္ ေက်ာက္မ်က္မ်ားခ်ည္းကုိပင္ သယ္ယူရန္ လုံေလာက္မည္ မဟုတ္သည္ကုိ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ေငြႏွင့္အျခားပစၥည္းမ်ား ႐ွိေသးသည္ကုိ တန္ဘုိးထား၍ ကြၽႏု္ပ္တုိ႕ ထည့္မတြက္ေသး” ဟု ေဖာ္ျပေရးသားထားေပသည္။ (စီးမင္စဲဝဲလ္လီဖ႐ြဳိင္ ေရးသားေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေျမ စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၆ မွ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္)
မြန္တုိ႕သည္ မိမိတုိ႕၏ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဘာသာစကား၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈတုိ႕ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ ေအာက္ပုိင္း ရာမညေဒသကုိ လြတ္လပ္ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ အထက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိမူ ျမန္မာမင္းတုိ႕က အုပ္စုိးလ်ွက္႐ွိသည္။ ထုိေခတ္ထုိအခါသည္ ပေဒသရာဇ္နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ကုိ လက္ကုိင္ျပဳေသာေခတ္၊ မိမိ၏ အာဏာစက္ေအာက္သုိ႕ အျခားေသာ ထီးျဖဴေဆာင္းမင္းတုိ႕ကုိ သိမ္းသြင္း၍ အုပ္စုိးေသာေခတ္ ျဖစ္သည္။ ယင္းတုိ႕ေၾကာင့္ ဟံသာဝတီမြန္ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ စုိးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ခဲ့ၾကသည့္ ဝါရီ႐ူမင္းအဆက္အႏြယ္ ဗညားဒလသည္ အင္းဝတြင္ စုိးစံေသာ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိမင္း လက္ထက္တြင္ ႏုိင္ငံအားေပ်ာ႕မႈကုိ အခြင့္ေကာင္းယူ၍ အင္းဝ တစ္ႏုိင္ငံလံုးကုိ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၅၁-ခုႏွစ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၁၁၃-ခုႏွစ္၊ တန္ခူးလၧန္း (၈) ရက္ေန႕တြင္ သိမ္းပုိက္လုိက္သည္။ ျမန္မာတုိ႕သည္ မိမိတုိ႕၏ နယ္ေျမဆုံး႐ႈံးသည္ကုိ ဦးေအာင္ေဇယ် ေခါင္ေဆာင္မႈေအာက္တြင္ မြန္တုိ႕ကုိ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ၾကျပန္သည္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၅၃-ခုႏွစ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၁၁၅-ခုႏွစ္တြင္ အင္းဝႃမူိ႕ကုိ ျပန္လည္သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့ၾကၿပီး ထုိမွတစ္ဆင့္ ဆက္လက္တိုက္ခုိက္ၾကရာ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၇၅၇-ခုႏွစ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္-၁၁၁၉-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆုတ္ (၈) ရက္ေန႕တြင္ ဟံသာဝတီႏုိင္ငံကုိ လက္ေအာက္ခံႏုိင္ငံအျဖစ္ ပေဒသရာဇ္နယ္ခ်ဲ႕စနစ္အရ သြတ္သြင္းလုိက္သည္။ ဤတြင္ မြန္တုိ႕၏ ၿမဳိ႕ေတာ္ဟံသာဝတီသည္လည္း ပ်က္စီးခဲ့ေလသည္။ သူ႕ကြ်န္မခံလိုေသာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြန္တို႕သည္ ထႂကြပုန္ကန္ၾကျပီး တနသာၤရီတုိင္း၊ သထုံနယ္ တေလွ်ာက္ ႏွင့္ ယိုးဒယားျပည္သုိ႕တုိင္ေအာင္ ဇြဲနဘဲၾကီးစြာျဖင့္ ခုခံဆုတ္ခြါခဲ့ၾကရသည္။ မြန္လူထုၾကီး တစ္ရပ္လုံးသည္ မိမိတုိ႕၏ ေနာက္ဆုံးဘုရင္ျဖစ္ေသာ ဗညားဒလ က်ဆုံးေစကာမူ မိမိတုိ႕၏ အခ်ဴပ္အခ်ာအာဏာပိုင္မႈကုိ ႏွဳတ္အားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စာခ်ဳပ္အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မည္သူကုိမ်ွ ကတိျပဳ လက္မွတ္ေရးထုိးျပီး လႊဲအပ္ျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။ သုိ႕ေသာ္ မိမိတုိ႕၏ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ဆုံးရူံးကာ အျခားလူမ်ဳိး လက္ေအာက္သုိ႕ က်ေရာက္ခဲ့ရေလသည္။ ဤသုိ႕ က်ေရာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ကြ်န္ဘဝအျဖစ္ ေခါင္းငုံ႕မခံလုိေသာ မြန္တုိ႕သည္ မြန္မ်ဳိးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သည့္ စစ္ေသနာပတိ တလဗန္း၏ ေခါင္းေဆာင္မွဳေအာက္တြင္ ထႂကြပုန္ကန္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၇၇၃-ခုႏွစ္ ဘုိေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္ တစ္ၾကိမ္ ပုန္ကန္ထၾကြျပီး ယိုးဒယားႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႕ ႏုိင္ငံေရး ခုိလွဳံသူမ်ားအျဖစ္ ဝင္ေရာက္တိမ္းေရွာင္ၾကရ ျပန္သည္။ (ဤတြင္ မြန္တုိ႕၏ ယဥ္ေက်းမွဳ အေမြအႏွစ္ျဖစ္ေသာ္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ား၊ သမိုင္းဝင္အေဆာက္အဦးမ်ား မီးရူိ႕ဖ်က္ဆီးခံရျပီး ရဟန္းသံဃာအမ်ားအျပားလည္း အသတ္ခံရသည့္အျပင္ မြန္တုိ႕သည္ မိမိတုိ႕၏ ဘာသာစကားကုိပင္ ေျပာပုိင္ခြင့္ မရွိေတာ့ေပ။) ထုိစဥ္က မေျပးမလႊားႏုိင္ေသာ၊ မေ႐ွာင္ႏုိင္သူတို႕သည္သာလ်ွင္ မိမိတုိ႕၏ ဟံသာဝတီႏိုင္ငံေဟာင္း၌ အၫွင္းဆဲခံ လူမ်ဳိးအျဖစ္ ယေန႕တုိင္ေအာင္ တည္ၿမဲေနၾကရေပသည္။
အေလာင္းဘုရားမင္းဆက္သည္ မဟာဗမာဝါဒကုိ လက္ကုိင္ျပဳျပီး အုပ္စုိးလာခဲ့ရာ ၁၇၇၁-ခုႏွစ္တြင္ အေတာ္အတန္ အင္အားခ်ိနဲ႕စျပဳလာျပီး ဘၾကီးေတာ္လက္ထက္ ၁၈၂၄-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္တုိ႕ႏွင့္ ပထမစစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားရာ ဗမာဘက္မွ ရူံးနိမ့္ခဲ့သျဖင့္ ၁၈၂၆-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ(၂၄)ရက္ေန႕တြင္ ခ်ဴပ္ဆုိေသာ ရႏၲပုိစစ္ေျပျငိမ္းေရး စာခ်ဴပ္အရ အာသံနယ္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ သံလြင္ျမစ္ အေ႐ွ႕ဖက္ကမ္း အပါအဝင္ တနသာၤရီတိုင္းမ်ားကုိ အဂၤလိပ္တို႕က သိမ္းပုိက္လုိက္ၾကသည္။ ဤအခ်ိန္အထိဆိုလၽွင္ ဟံသာဝတီႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ပေဒသရာဇ္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္အရ ဗမာတို႕ နယ္ခ်ဲ႕သိမ္းပုိက္ခဲ့သည္မွာ (၆၉) ႏွစ္မ်ွ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ သံလြင္ျမစ္ အေ႐ွ႕ဖက္ကမ္း တနသာၤရီတုိင္းကုိ အဂၤလိပ္တုိ႕ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္အခါ ဗမာမင္းမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ပေဒသရာဇ္စနစ္ထက္ အနည္းငယ္ ပုုိမုိေသသပ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ႐ွာေဖြစားေသာက္ရာတြင္ ပုိမိုလံုၿခဳံစိတ္ခ်ရသည့္ လည္ေကာင္း၊ အၫွင္းဆဲခံ မြန္လူမ်ဳိးတို႕အား မဟာဝါဒအရ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း မ႐ိွေတာ့သည့္အတြက္ေၾကာင့္ လည္း ေကာင္း၊ ယိုးဒယားႏုိင္ငံတြင္ ဝင္ေရာက္ခုိလႈံေနၾကေသာ မ်ားစြာေသာ မြန္တို႕အနက္ ေထာင္ေပါင္းရာေပါင္းမ်ားစြာတို႕သည္ မိမိတုိ႕ ေနရင္းတုိင္းျပည္သုိ႕ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ၾကျပန္သည္။
ပုဂံမင္းလက္ထက္ ၁၈၅၂-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဗမာတုိ႕ဖက္က ႐ႈံးနိမ့္ျပန္သျဖင့္ ပဲခူးနယ္ကုိ အဂၤလိပ္တို႕ သိမ္းပုိက္လုိက္ျပန္သည္။ ၁၈၈၅-ခုႏွစ္၊ အဂၤလိပ္ျမန္မာ တတိယစစ္ပြဲတြင္ အဂၤလိပ္တို႕ စစ္ႏုိင္၍ က်န္အထက္ျမန္မာျပည္အားလံုးကုိ သိမ္းပုိက္လုိက္ေသာအခါ ျမန္မာတျပည္လံုးသည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သုိ႕ က်ေရာက္ခဲ့ရသည္။ အဂၤလိပ္အစုိးရသည္ တုိင္းရင္းသားအေပါင္းတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ေဖာ္ထုတ္ေပးျခင္း မ႐ွိသျဖင့္ မြန္တို႕၏ ယဥ္ေက်မႈလည္း တျဖည္းျဖည္း တိမ္ေကာလာၿပီး လူမ်ဳိးလည္း တစ္စတစ္စ တိမ္ေကာစျပဳလာသည္။
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအႀကိဳေခတ္ႏွင့္ လြတ္လပ္ၿပီးေခတ္
ကမၻာ့အေ႐ွ႕ပိုင္းတြင္ ၁၉၀၅-ခုႏွစ္၌ ႐ု႐ွားႏွင့္ဂ်ပန္တို႕သည္ စစ္ႀကီးျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဂ်ပန္တုိ႕ အႏုိင္ရခဲ့ၾကသည္။ ထိုစစ္ျဖစ္သည့္ ၁၉၀၅-ခုႏွစ္မွစ၍ မြန္ဗမာႏုိင္ငံသားတို႕၏ စိတ္တြင္ ငုတ္လၽွဳိးေနခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္မ်ား ျပန္၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တို႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ လက္ေအာက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး လႈပ္႐ွားမႈသမုိင္း၌ မြန္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ ပါဝင္ခဲ့ၾကေပသည္။
၁၉၃၉-ခုႏွစ္တြင္ မြန္ပညာ႐ွင္မ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ လူပုဂၢဳိလ္အခ်ဳိ႕တို႕သည္ “ရာမညတိုင္းလံုးဆိုင္ရာမြန္အသင္း” ကုိ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုကာလတြင္ မြန္တို႕သည္ ႏုိင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားကုိ မေတာင္းဆိုၾကေသးေပ။ မြန္မ်ဳိးခ်စ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဦးဘေသာ္၊ ဦးက်န္၊ ဦေဒြး၊ ဦးခ်စ္ေသာင္း၊ ဦးဘသိန္း၊ အ႐ွင္ေကာသလ အစ႐ွိေသာပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ ရာမညတိုင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္း မွတဆင့္ မြန္တို႕၏ အက်ဳိးအတြက္ ဘာသာေရး၊ သာသနာေရး၊ စာေပယဥ္ေက်းမႈတို႕ကုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေပၚတြင္႐ွိေသာ ေသြးေဆးကန္မြန္ေက်ာင္း၊ ေရတာ႐ွည္ေက်ာင္း အစ႐ွိသည့္ မြန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားတြင္ မြန္စာေပကုိ ျမွင့္တင္ေသာအားျဖင့္ ပဌမျပန္စာေမးပြဲကုိ ရာမညတိုင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္းမွ ႀကီးမွဴး၍ က်င္းပခဲ့သည္။ မြန္ျမန္မာႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ မြန္သတင္းစဥ္ကုိလည္း ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ မြန္တို႕၏ အမ်ဳိးသား စိတ္ဓါတ္ကုိ ရာမညတုိင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္းက မ်ားစြာ ေဖာ္ထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၀-ခုတြင္ ရာမညတိုင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္းႀကီေအာက္၌ မြန္လူငယ္အသင္း ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ လႈပ္႐ွားေနေသာ္လည္း ေက်းလက္ေတာ႐ြာမ်ားသုိ႕ မျပန္႕ႏွ႕ံခဲ့ေသးေပ။ ၁၉၃၈-ခုႏွစ္မွ ဒုတိယကမၻာစစ္ မတို္င္မီအထိ ေမာ္လၿမိဳင္ ႏွင့္ သထံုခ႐ုိင္႐ွိ မူလတန္းေက်ာင္း (၈၄) ေက်ာင္းတို႕တြင္ မူဒူးဆရာေတာ္ ႏွင့္ မြန္လူပုဂၢဳိလ္အခ်ဳိ႕တို႕၏ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေၾကာင့္ မြန္ဖတ္စာကုိ သင္ၾကားခြင့္ ရခဲ့ၾကသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္စနစ္ လက္ေအာက္က်ေရာက္စဥ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ား ထင္ထင္ေပၚေပၚ လႈပ္႐ွားမႈ မျပဳႏိုင္ေတာ့ေသာေၾကာင့္ ရာမညတိုင္းလံုးဆိုင္ရာမြန္အသင္းသည္ လ်ွဳိ႕ဝွက္၍သာ လႈပ္႐ွားေနခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တုိ႕အား ဆန္႕က်င္တုိက္ထုတ္ေသာ ဂ်ပန္ဆန္႕က်င္ေရးတိုက္ပြဲတြင္ မြန္ေတာ္လွန္ေရးအင္အား (၃၀၀၀) ေက်ာ္ ပါဝင္ခဲ့သည္ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကုိယ္တုိင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့ဖူးသည္။ ဤသို႕ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကုိ အင္တိုက္အားတိုက္ ပါဝင္တိုက္ခုိက္ခဲ့ေသာ္လည္း မြန္လူမ်ဳိးအေနႏွင့္ ထင္ေပၚခဲ့ျခင္း မ႐ိွေခ်။
ဒုတိယကမၻာစစ္ အၿပီးတြင္ ရာမညတိုင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္းကုိ စနစ္တက် ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ စည္း႐ုံးခဲ့သည္။ မြန္တို႕ ေနထိုင္ရာ နယ္ေျမေဒသအားလံုးသုိ႕ ျပန္႔ႏွံ႕ခဲ့ေလသည္။ မြန္တို႕၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္သည္လည္း အ႐ွိန္အဟုန္ျပင္းစြာျဖင့္ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ မြန္အမ်ဳိးသားတို႕၏ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္တုိ႕ကုိ လုိလားၾကသူမ်ားက မြန္ႏုိင္ငံေရးအသင္းဖြဲ႕မ်ားကုိ ထူေထာင္လာၾကသည္။ မြန္တိုင္းရင္းသား အစည္းအ႐ုံးကုိ ၁၉၄၅-ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ (၉) ရက္တြင္ ဖြဲ႕စည္းလုိက္သည္။ ဤသုိ႕ လႈပ္႐ွားလာရင္း သကၠရာဇ္ ၁၉၄၆-ခုႏွစ္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ဦးစားေပေသာ ရာမညတုိင္းလံုးဆိုင္ရာမြန္အသင္း ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးလိုက္စားေသာ “မြန္တိုင္းရင္းသား အစည္အ႐ုံး” ဟူ၍ မြန္အသင္းဖြဲ႕ႀကီး ႏွစ္ဖြဲ႕ ႐ွိလာခဲ့သည္။ မြန္ဦးဖုိခ်ဳိ ေခါင္းေဆာင္ေသာ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္း အ႐ုံးသည္ ဖ-ဆ-ပ-လ ႏွင့္ ပူေပါင္းၿပီး မြန္တို႕၏ ကုိယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကုိ ေတာင္းဆိုသည္။ ေတာင္းဆုိ၍ မရေသာအခါ ဖ-ဆ-ပ-လ မွ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့သည္။ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွ ႏႈတ္ထြက္ၿပီး မေ႐ွးမေႏွာင္းမွာပင္ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံး အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ခဲ့ေသာ မြန္သန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ မြန္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံလုိက္ေလသည္။
၁၉၄၆-ခုႏွစ္၊ ကုန္ခါနီးတြင္ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံး ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ က်ဳိကၡမီခ႐ုိင္ ပငေက်း႐ြာတြင္ ပထမညီလာခံ က်င္းပခဲ့သည္။ ၄င္းညီလာခံ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည္။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားနည္းတူ မြန္လူမ်ဳိးစုအတြက္ သီးသန္႕ အမတ္မ်ား ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခြင့္ကုိ ဖ-ဆ-ပ-လ အစိုးရက ခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္ဥပေဒသစ္ကုိ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွ ေရးဆြဲသည့္အခါ မြန္တို႕၏ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ေတာင္းဆုိတင္ျပမည့္ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ မြန္သီးသန္႕အမတ္မ်ား မ႐ွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ အေျခအေနသို႕ ဆုိက္ေရာက္လာသည္။ ဤသုိ႕႐ွိစဥ္ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အကယ္၍ ၄င္းတို႕ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အမည္ျဖင့္ ဝင္ေရာက္အေ႐ြးခံပါက မြန္အမတ္ (၁၂) ေနရာအတြက္ လ်ာထားေပးမည္ဟု မြန္တိုင္းရင္းသား အစည္အ႐ုံးအသင္းသုိ႕ စကားကမ္းလွမ္းလာေသသည္။ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အမည္ခံၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္အေ႐ြးခံခဲ့ေသာ္ အမတ္ေနရာထုိက္သင့္သေလာက္ ရ႐ွိႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ သုိ႕ေသာ္ ၄င္းအမည္ခံ အမာတ္မ်ားသည္ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒအရ ဖ-ဆ-ပ-လ ဦးစီးအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား မရ႐ွိဘဲ လႊတ္ေတာ္တြင္ မိမိတို႕ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကုိ မျပဳလုပ္ႏိုင္ေပ။ သုိ႕ျဖစ္၍ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ကမ္းလွမ္းလာသည္ကုိ လက္မခံပဲ ရာမညတုိင္းလံုးဆုိင္ရာမြန္အသင္းဝင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ႏုိင္လွေမာင္၊ မြန္ဦးေငြကုိင္၊ ႏုိင္ဘလြင္ (မြန္ျပည္သစ္ပါတီ ဥကၠဌေဟာင္း)၊ မြန္ဦးရ၊ ႏိုင္သာႏွင္း ႏွင့္ ႏုိင္စိန္ထြန္း (၆) ဦးတို႕သည္ တသီးပုဂၢလ မြန္အမတ္မ်ားအျဖစ္ ဝင္ေရာက္အေ႐ြးခံၾကသည္။ မြန္တို႕သည္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အေတြ႕အႀကဳံ နည္းေသး၍ လည္ေကာင္း၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ၿခိမ္းေျခာက္လွည့္စားျခင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႕ကုိ ခံလုိက္ရ၍လည္ေကာင္း ႏုိင္ေျခ႐ွိေသာ္ျငားလည္း (၆) ဦးေပါင္း မဲအေရအတြက္ (၂၀၀၀၀) ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရ၍ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္တြင္ ေရးဆြဲေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းဥပေဒတြင္ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳ၍ ေျပာဆုိမည့္ မြန္အမတ္မ႐ိွသည့္အတြက္ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္လံုးတစ္ပါဒမ်ွ မပါဝင္ခဲ့ေတာ့ေခ်။
မြန္တို႕၏ တရားဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ (၇) ခ်က္
ေ႐ြးေကာက္္ပြဲတြင္ အေ႐ြးမခံရေသာ္လည္း မြန္တုိ႕၏ လုိလားခ်က္မ်ားကုိ သိလိုပါသည္။ တင္ျပစရာမ်ား ႐ိွလၽွင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သခင္ႏုႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးႏိုင္ရန္ စီစဥ္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ တသီးပုဂၢလအမာတ္မ်ားအျဖစ္ အေ႐ြးခံၾကသူမ်ားထံသုိ႕ စကားကမ္းလွမ္းလာျပန္သည္။ ဤသုိ႕ျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု အက်ဳိးကုိ ျဖစ္ထြန္းေစမည့္ မြန္တို႕၏ ဆႏၵတို႕မွာ -
၁။ ပထမျပန္စာေမးပြဲတြင္ မြန္သံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ပုစၧာမ်ားကုိ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေမးပါရန္ ႏွင့္ ပထမျပန္ ေကာ္မတီတစ္ခု ဖြဲ႕စည္းေပးပါရန္။
၂။ မြန္နယ္ရွိ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ မြန္စာကုိ သင္ၾကားခြင့္ေပးရန္ ႏွင့္ မြန္ပညာေရးအတြက္ ရံပုံေငြ သီးသန္႕အုပ္ခ်ဴပ္ႏုိင္သည့္ မြန္ပညာေရး ဘုတ္အဖြဲ႕တစ္ခု ဖြဲ႕စည္းေပးပါရန္။
၃။ မြန္မ်ားေနထုိင္ၾကေသာ ခရုိင္၊ ၿမဳိ႕နယ္ေဒသမ်ားရွိ အစုိးရဌာနအသီးသီးတုိ႕တြင္ မြန္အမ်ဳိးသား အစုိးရအမွဳထမ္း၊ အရာထမ္းမ်ား ခန္႕အပ္ေနရာခ်ထားေပးပါရန္။
၄။ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ သီးသန္႕မဲစာရင္းျပဳလုပ္၍ လႊတ္ေတာ္တြင္ အခ်ဳိးက် လူဦးေရအလုိက္ သီး သန္႕မြန္ကုိယ္စားလွယ္ အမတ္မ်ား ေပးပါရန္။
၅။ မြန္အမတ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲစည္းထားေသာ အာဏာႏွင့္ျပည့္စုံသည့္ မြန္ေရးရာေကာင္စီတစ္ခု ဖြဲ႕စည္း ေပးပါရန္။
၆။ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားနည္းတူ ဗဟိုအစုိးရလက္ေအာက္ခံ မြန္အမ်ဳိးသားစစ္တပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးရန္။
၇။ မိမိတုိ႕ကံၾကမၼာ မိမိတုိ႕ဖန္တီးႏုိင္ေရးအတြက္ ၾကဳိးပမ္းေနၾကေသာမြန္အမ်ဳိးသားမ်ားအား အျခားအမ်ဳိးသားမ်ား နည္းတူ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိ ေရးသား စည္းရုံးဆႏၵျပႏုိင္ခြင့္ ေပးပါရန္။
အထက္ပါေတာင္ဆုိခ်က္မ်ားကုိ တင္ျပႏုိင္ရန္ ႏုိင္ဘလြင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ မြန္စံသူ၊ ႏုိင္စိန္ထြန္းတုိ႕ ပါဝင္သည့္ အဖြဲ႕ကုိ ၁၉၄၇-ခု၊ ဇူလုိင္လ စတုတၴအပါတ္တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ဖ-ဆ-ပ-လ ဗဟိုအမႈေဆာင္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရန္ ကုိယ္စားအျဖစ္ျဖင့္ ရန္ကုန္သုိ႕ ေစလႊတ္ခဲ့ေလသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ မြန္ကုိယ္စားလွယ္ (၃) ဦးတို႕ ေတြ႕ဆုံၿပီးေနာက္ ဖ-ဆ-ပ-လ ဗဟုိအမႈေဆာင္မ်ားျဖစ္ေသာ ဦးဗေဆြ၊ ဗုိလ္မွဴးေအာင္၊ ဦးကုိကုိႀကီးတုိ႕ႏွင့္ ဆက္လက္ၫွိႏိႈင္းရန္ လႊဲအပ္လုိက္ေလသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ “မြန္ႏွင့္ျမန္မာ အတူတူပဲ မဟုတ္လား အျခားအခြင့္အေရးမ်ား ေတာင္းဆုိဘုိ႕ လုိေသးသလား” ဟု ေျပာဆုိခဲ့သည္။
ကုိယ္စားလွယ္ (၃) ဦးတုိ႕သည္ ဖ-ဆ-ပ-လ ဗဟိုအမႈေဆာင္မ်ားႏွင့္ မေတြ႕ဆံုမီ မြန္တုိင္းရင္းသား အစည္းအ႐ုံး ဥကၠ႒ မြန္ဦးဖုိခ်ဳိ၊ မြန္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ မြန္သန္း၊ အတြင္းေရးမွဴး မြန္ထြန္းရင္တို႕အျပင္ မြန္အမ်ဳိးသားအင္ဂ်င္နီယာ သခင္ႀကီး၊ မြန္ေဒၚႏွင္း တုိ႕ကုိ ဖိတ္ေခၚၿပီး ေတာင္းဆုိခ်က္ (၇) ခ်က္အေပၚ သေဘာထားကုိ ေတာင္းခံခဲ့ရာ အားလံုးက သင့္ေတာ္မွန္ကန္ေၾကာင္း ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။ မြန္တုိ႕သည္ တညီတၫြတ္တည္း ေတာင္းဆိုရာေရာက္ေအာင္ ၄င္းတို႕အား ဖ-ဆ-ပ-လ ဗဟုိအလုပ္မႈေဆာင္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရန္ တိုက္တြန္းသည္ကုိ လက္ခံၾကသည္။
ထိုေဆြးေႏြးပြဲမွ ရ႐ွိလာေသာ ရလာဒ္မွာ-
၁။ မြန္သံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ အစုိးရပဌမစာျပန္ပြဲတြင္ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေမခြန္းပုစၧာထုတ္ေပး၍ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေျဖဆုိခြင့္ ျပဳသည္။ အစုိးရပဌမျပန္ဘုတ္အဖြဲ႕တြင္ မြန္ကုိယ္စားလွယ္ ထည့္္ေပးမည္ဟု ကတိျပဳသည္။
၂။ မြန္မ်ားရာေဒသ႐ိွ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ မြန္ေက်ာင္းသားမ်ားအား မြန္ဘာသာသင္ၾကားႏုိုင္ရန္ စီစဥ္ေပး မည္ဟု ကတိျပဳသည္။ ပညာေရးႏွင့္ပါတ္သက္၍ မြန္တုိ႕ႏွင့္ ညွိႏႈိင္းေဆာင္႐ြက္ပါမည္ဟု ကတိျပဳသည္။
၃။ မူလဒီမုိကေရစီႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္သူျပည္သားတုိင္း ရ႐ွိထားၿပီးျဖစ္သျဖင့္ အထူးေျပာစရာမလုိဟု ဆုိသည္။
မြန္အမ်ားစု ေနထိုင္ၾကေသာ ခ႐ုိင္၊ ၿမိဳ႕နယ္ ေဒသမ်ားတြင္ ျမန္မာစကားကုိ ေရလည္စြာ မေျပာတတ္သူမ်ားအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္တြင္ အခက္အခဲမႀကံဳေတြ႕ရေလေအာင္ မြန္အမ်ဳိးသား (သုိ႕မဟုတ္) မြန္စကား၊ စာေပတတ္ေျမာက္ေသာ အျခာမ်ဳိးသား အရာ႐ွိအရာခံမ်ားျဖင့္ ခန္႕ထားေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ကုိမူ မယ္မယ္ရရ လက္မခံခဲ့ေပ။ ၄င္းအျပင္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အခ်ဳိ႕မြန္အရာ႐ွိမ်ားကုိပင္ မြန္မ်ား ႏုိးၾကားလာမည္စုိး၍ ရပ္ေဝးသုိ႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ပစ္သည္မ်ားလည္း ႐ွိသည္။
ဆႏၵမဲ ေပးႏုိင္သူစာရင္းအရ မြန္ကုိယ္စားလွယ္အမတ္မ်ား ထား႐ွိေရး၊ ၄င္းကုိယ္စားလွယ္ပါဝင္သည့္ အာဏာႏွင့္ ျပည္စံုသည့္ မြန္ေရးရာေကာင္စီတစ္ရပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးေရးႏွင့္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားနည္းတူ ဗဟိုအစုိးရလက္ေအာက္ခံ မြန္အမ်ဳိးသားစစ္တပ္မ်ား ဖြဲ႕စည္းေပးေရးတို႕ကုိမူ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ လက္မခံခဲ့ေပ။
ဤသုိ႕ျဖင့္ မြန္တို႕ ေတာင္းဆုိေသာ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိယ္ဖန္တီးပုိင္ခြင့္ကုိ ဘုရင္ခံအတိုင္ပင္ခံ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရအဖြဲ႕မွ “မြန္ႏွင့္ဗမာအတူတူပဲ၊ သီျခားအခြင့္အေရးေပးရန္ မလုိ” ဟူေသာအေျဖကုိ ေပးခဲ့သည္။ အတိုခ်ဳပ္၍ ေျပာရမည္ဆုိလၽွင္ ႏုိင္ငံေရးအာဏာကုိ မေပးပဲ ယဥ္ေက်းမႈအခြင့္အေရး အနည္းအက်ဥ္းျဖင့္သာ ႏွစ္သိမ့္လုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ဥပေဒအတြင္း၌ ဆက္လက္တိုက္ပြဲဝင္လုိၾကေသာ မြန္တို႕သည္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လအတြင္းတြင္း ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ က်ဳိက္သုတ္ေစတီေတာ္ရင္ျပင္၌ ညီလာခံတစ္ရပ္ကုိ က်င္းပကာ ႏုိင္ဘလြင္အား ဥကၠ႒၊ မြန္စံသူအား အတြင္းေရးမွဴး၊ ႏုိင္လွေမာင္အား ဘ႑ာေရးမွဴး၊ ႏိုင္သာႏွင္း ႏုိင္စိန္ထြန္း မိဟံသာ၊ ႏုိင္ပန္းသာ ႏုိင္ဘၫြန္႕၊ ႏုိင္သာေအာင္ တို႕အား အမႈေဆာင္မ်ားအျဖစ္ တင္ေျမွာက္ၿပီး မြန္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ စတင္ တည္ေထာင္ၾကေလသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏ ေႂကြးေၾကာ္သံအျဖစ္ တနသာၤရီတိုင္း သတင္းစာကုိ ႏုိင္ဘလြင္က အယ္ဒီတာအျဖစ္ကြပ္ကဲၿပီး ထုတ္ေဝရန္ ဆံုးျဖတ္ၾကသည္။
ထိုညီလာခံ၌ပင္ မြန္တို႕သည္ သမုိင္းေၾကာင္းတစ္ေလၽွာက္တြင္ ကုိယ္ထီး၊ ကုိုယ္႕နန္း၊ ကုိယ့္ကုိယ္ပုိင္ ျပဌာန္းခြင့္ကုိ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ လူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ မြန္ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေတာင္းဆုိေသာ အခ်က္ (၇) ခ်က္သည္ ေရးရာေကာင္စီအဆင့္မၽွသာ႐ွိေသာ္လည္း ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရမွ မလုိက္ေလ်ွာသျဖင့္ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္႐ွိေသာ ျပည္နယ္ကုိ ထပ္မံေတာင္းဆုိရန္ ဆုံးျဖတ္ၾကေလသည္။
မုဒုံၿမိဳ႕ ကမာဝက္႐ြာႀကီးတြင္ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွ ႀကီးမွဴးက်င္းပေသာ ညီလာခံ၌လည္း ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသုိ႕ မြန္ကုိယ္စားလွယ္မ်ား တင္ျပခဲ့ေသာ ေတာင္းဆုိခ်က္ (၇) ခ်က္ကုိ အေလးအနက္ ေထာက္ခံသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ရပ္ကုိ ခ်မွတ္ၾကသည္။
ေနာက္မ်ားမၾကာမီ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွလည္း မြန္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေပးေရးကုိ ေတာင္းဆိုခဲ့ေပသည္။ ယင္းအစည္းအ႐ုံးမွပင္ ရာမညတိုင္းသတင္းစာတစ္ေစာင္ကုိလည္း ထုတ္ေဝခဲ့ေသးသည္။ ထိုစဥ္က မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံး အမႈေဆာင္မ်ားမွာ ဥကၠ႒ ႏုိင္ဖုိးခ်ဳိ၊ ဒု-ဥကၠ႒ ႏိုင္ေအာင္ထြန္း၊ အတြင္းေရးမွဴး ႏုိင္ခ်မ္းမြန္၊ ႏုိင္ဆိတ္ႏုိ႕၊ ႏုိင္ေအာင္တင္၊ ဆရာဖိုးစိန္ စသည့္အမႈေဆာင္မ်ား ပါဝင္သည္။
မြန္အမ်ဳိးသားတို႕၏ ေတာင္းဆိုခ်က္သည္ တစ္သံတည္း တူညီလာၿပီျဖစ္သျဖင့္ မြန္တစ္မ်ဳိးသားလံုးကုိ တစ္စုတစ္စည္းတည္း စုစည္းႏုိင္ရန္အတြက္ မြန္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ႏွင့္ မြန္တုိင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးတို႕ကုိ ပူးေပါင္းၿပီး မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ ဖြဲ႕စည္းရန္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လက္ခံသေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ သုိ႕ေသာ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းသြားခဲ့သည္။ သုိ႕ျဖင့္ မြန္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ႏွင့္ မြန္လူငယ္အဖြဲ႕တို႔ကုိ ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းကာ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကုိ တည္ေထာင္လုိက္ၾကသည္။ ဥကၠ႒မွာ ႏုိင္လွေမာင္ ျဖစ္ၿပီး အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးမွာ ႏိုင္ဘလြင္ ျဖစ္သည္။
၁၉၄၇-ခုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ေစာဘဦးႀကီး ေခါင္ေဆာင္ေသာ ေကအဲန္ယူအစည္းအ႐ုံး အမ်ဳိးသားညီလာခံကုိ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ကရင္ေက်ာင္းတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ကရင္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ေသာ ေစာဘဦးႀကီး၊ ဆရာသာထို၊ ေစာသာဒင္၊ ေစာဖုိးခ်စ္၊ ဦးလွေဖ ႏွင့္ မြန္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ေသာ ႏုိင္လွေမာင္၊ ႏိုင္ဘလြင္၊ မိဟံသာ၊ မြန္စံသူ တို႕သည္ ကရင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္ ရ႐ွိေရးအတြက္ ပဏာမ ၫွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။
ထုိစဥ္က ဖ-ဆ-ပ-လမွ ခန္႕အပ္ထားေသာ ေျမယာသီးစား ခ်ထားေရး ဘုတ္အဖြဲ႕မ်ားသည္ ‘လက္ငုတ္သီး စား လက္မလြတ္ေရးမူ’ ကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ကာ မိမိတို႕ဘက္သား ဗမာျပည္ေတာင္သူလယ္သမားအစည္းအ႐ံုး (ဗ-တ-လ-စ) ဝင္တုိ႕အား ေျမယာမ်ားကုိ ခြဲျခမ္းေပးၿပီး မတရားသီးစားခ်ထားေပးခဲ့သည္။ သုိ႕ျဖင့္ သထုံခ႐ုိင္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ခ႐ုိင္တို႕တြင္ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဝင္ မြန္လယ္သမားမ်ားအဖြဲ႕မွ အုိးစည္ဗုံေမာင္းမ်ားျဖင့္ ထြန္းတံုးတိုက္ပြဲ၊ ေကာက္စုိက္တုိက္ပြဲမ်ားကုိ ဆင္ႏႊဲၿပီး အမွန္တရားကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ ဖ-ဆ-ပ-လ မွ ခ်မွတ္လာေသာ အျခားေသာ စီမံကိန္းမ်ားတြင္လည္း မတရားမႈ မွန္သမ်ွကုိ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရသင့္သေလာက္ ရခဲ့သည္။
၁၉၄၈-ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္၊ လပုိင္းေလာက္တြင္ ဖ-ဆ-ပ-လ မွ မြန္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေရးကုိ လ်ွစ္လ်ဴး႐ႈထားသျဖင့္ ေကအဲန္ယူ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံးမွ ႀကီးမွဴး၍ ေနရာအႏွံ႕အျပားတြင္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့သည္။ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ႀကီးမွဴးေသာ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ လူထုဆႏၵျပပြဲတြင္ မြန္လူထုအင္အား (၂၀၀၀၀) ေက်ာ္ ပါဝင္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ လူထုဆႏၵျပပြဲ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားအျဖစ္ “မြန္ျပည္နယ္ ခ်က္ခ်င္းေပး” “ျပည္တြင္းစစ္ အလုိမ႐ွိ”၊ “ျမန္မာတစ္က်ပ္၊ မြန္တစ္က်ပ္” “မြန္နဲ႕ဗမာ မတူဘူး” စသည္တုိ႕ကုိ ေႂကြးေၾကာ္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွ ႀကီးမွဴး၍လည္း လူထုဆႏၵျပပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။
၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ကုန္ခါနီးတြင္ မုဒံုၿမိဳ႕နယ္၊ ဖားေအာက္ေက်း႐ြာတြင္ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ညီလာခံကုိ (၃) ရက္တိုင္တိုင္ သိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုညီလာခံမွ မြန္ျပည္နယ္ေဖာ္ထုတ္ေပးေရး အဆိုကုိ ထပ္မံဆံုးျဖတ္ၿပီး ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရထံသုိ႕ ေပးပုိ႕ခဲ့သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘက္ဆုိင္ရာ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္မ်ားကုိလည္း အျမန္ျပဳျပင္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ညီလာခံမွ ဥကၠ႒အျဖစ္ ႏိုင္ဘလြင္၊ ႏိုင္စံသူ၊ ႏိုင္ဘၫြန္႕၊ မိဟံသာ၊ ႏုိင္သိမ္းေမာင္၊ ႏိုင္သာေအာင္၊ ႏိုင္ထြန္းတင္၊ ႏိုင္ဖုိးေကာင္းတု႕ိကုိ ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုဖား ေအာက္႐ြာတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ညီလာခံသည္ မြန္အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္တိုက္ပြဲတြင္ ထင္႐ွားေသာ မွတ္တုိင္တစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။
ညီလာခံက်င္းပၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ မြန္တို႕၏ လုိလားခ်က္ကုိ မည္သုိ႕မၽွ အေၾကာင္းမျပန္ဘဲ၊ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ခ႐ုိင္ လံုၿခံဳေရးအတြက္ဆိုကာ အစုိးရတပ္ရင္းတစ္ရင္းကုိ ပို႕ထားလုိက္ေလသည္။ ဤသို႕ ျပဳမူျခင္းသည္ မြန္တို႕၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ လုိက္ေလ်ွာမည့္အသြင္ထက္ အေရးယူေတာ့မည့္ အသြင္ကုိ ေဆာင္လာသည္။ မြန္အမ်ဳိးသားတို႕၏ လႈပ္႐ွားမူကုိလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာသည္။ ထိုသုိ႕ေသာ အေျခအေနတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသားတို႕သည္ မိမိတို႕၏ အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ကာကြယ္ရန္ ကရင္အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (ေက-အဲန္-ဒီ-အုိ) ကုိ ဖြဲ႕စည္းၾကၿပီးျဖစ္သည္။ မြန္တို႕ကလည္း မိမိတို႕အမ်ဳိးမ်ားကုိ ကာကြယ္ရန္ မြန္အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (အမ္-အဲန္-ဒီ-အို) ကုိ ဖြဲ႕စည္းၾကေလသည္။ မြန္အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕တြင္ လက္နက္မ်ား မ႐ွိေပ။ စစ္္ပညာကုိသာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးခဲ့သည္။ မြန္တိုင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွလည္း ၄င္းတို႕စည္း႐ုံးထားေသာ နယ္ေျမမ်ားတြင္ မြန္လူငယ္အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းၿပီး စစ္ေရးအတတ္ပညာမ်ားကုိ သင္ၾကားေပးခဲ့သည္။
မြန္ႏွင့္ကရင္ မဟာမိတ္အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ျခင္း
၁၉၄၈-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ အင္းစိန္ျမဳိ ႔ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး (ေက-အဲန္-ယူ)မွ ဥကၠ႒ ေစာဘဦးၾကီး ႏွင့္ အမွဳေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေစာသာဒင္၊ ဆရာသာထုိ၊ ဦးဇန္၊ မန္းဂ်ိမ္း (စ) ေစာဘယ္လိ၊ ေစာစံေက၊ မန္းဘဇံတုိ႔ ႏွင့္ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဥကၠ႒ ႏုိင္လွေမာင္၊ ႏုိင္ဘလြင္တုိ႔သည္ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ ပူးတြဲတုိက္ပြဲဝင္ရန္ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးၾကျပီး အဓိ႒ာန္ျပဳခ်က္ (၄) ခ်က္ကုိ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ အဓိဌာန္ျပဳခ်က္မ်ားတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားကုိယ္စား ဥကၠ႒ၾကီး ေစာဘဦးၾကီးက လက္မွတ္ေရးထုိးျပီး မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားကုိယ္စား ဥကၠ႒ၾကီး ႏုိင္လွေမာင္က လက္မွတ္ေရးထုိးသည္။ ၄င္းအဓိဌာန္ျပဳခ်က္ (၄) ခ်က္မွာ -
(၁) မြန္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ ရ႐ွိေရးအတြက္ မြန္ႏွင့္ကရင္တုိ႔ ပူးေပါင္းၾကဳိးပမ္းၾကမည္။
(၂) ထုိသုိ႔ တုိက္ပြဲဝင္ရာတြင္ အသက္ကုိ ပဓာနမထားပဲ ေအာင္ပြဲရသည္အထိ ဆက္လက္တုိက္ပြဲ ဝင္သြားမည္။
(၃) တစ္ဦး သေဘာမတူပဲ အျခားအင္အားစုႏွင့္ သေဘာတူညီမႈ မယူရ။
(၄) ၾကဳိးပမ္းမႈ ေအာင္ျမင္သည့္အခါတြင္ မြန္လူထု၊ ကရင္လူထုတုိ႔၏ ဆႏၵအေလ်ာက္ ေဆာင္႐ြက္သြားမည္။
အထက္ပါ အဓိဌာန္ျပဳခ်က္ (၄) ခ်က္ကုိ ရန္ကုန္ျမဳိ႕ထုတ္ သတင္းစာ အသီးသီး ႏွင့္ ကရင္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏ ေႂကြးေၾကာ္သံသတင္းစာ ျဖစ္ေသာ သုဝဏၰတုိင္း၊ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏ ေႂကြးေၾကာ္သံသတင္းစာျဖစ္ေသာ တနသၤာရီတုိင္း သတင္းစာတုိ႔တြင္ တုိင္းသိျပည္သိ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
အဓိဌာန္ျပဳခ်က္ ထြက္လာျပီး မေ႐ွးမေႏွာင္းမွာပင္ မြန္ေဒသေက်းရြာမ်ားမွ ကာကြယ္ေရးလက္နက္မ်ားကုိ အစုိးရ၏အမိန္႔အရ ျပန္လည္သိမ္းဆည္းေတာ့သည္။ မြန္လူငယ္မ်ားသည္ လာမည့္အႏၲရာယ္ကုိ ခန္႔မွန္းမိၾကျပီး ျဖစ္၍ လက္နက္မ်ားကုိ ျပန္လည္မေပးအပ္ရန္ ေက်း႐ြာမ်ားတြင္ လႈံ ့ေဆာ္ၾကသည္။ ၁၃၁၀-ခုႏွစ္၊ ဝါေခါင္ လျပည့္ေန႔ (၁၉၄၈-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ-၁၉ ရက္) ဖားအံျမဳိ ့နယ္ ဇာသျပင္ရြာမွ စတင္၍ ေက်းရြာကာကြယ္ေရး လက္နက္မ်ားကုိ စတင္သိမ္းဆည္းလာရာမွ ရက္အနည္းငယ္အတြင္းတြင္ လက္နက္ေပါင္း(၂၀၀)ေက်ာ္ ရ႐ွိခဲ့သည္။ ဖားအံျမဳိ ႕နယ္တြင္ မြန္ႏွင့္ကရင္တုိ႔ ပူးေပါင္းျပီး လက္နက္မ်ားကုိ သိမ္းဆည္းခဲ့ရာ လက္နက္ေပါင္း (၅၀၀) ေက်ာ္ ရ႐ွိခဲ့သည္။
ယင္းသုိ႔အေရး ေပၚလာျပီးေနာက္ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ ႏုိင္ဘလြင္၊ မြန္စံသူ၊ ႏုိင္စိန္ထြန္း၊ ႏုိင္ဖုိးေကာင္း တုိ႔ အပါအဝင္ မြန္ေခါင္းေဆာင္ (၂၀) ေက်ာ္တုိ႔ကုိ ဖမ္းဆီးျပီး ေမာ္လျမဳိင္ေထာင္တြင္ အက်ဥ္းခ် ထားလုိက္ေလသည္။ မြန္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဖမ္းဆီးခံျခင္းေၾကာင့္ မြန္ႏွင့္ ကရင္တုိ႔ ပူးေပါင္း၍ သထုံခ႐ုိင္ႏွင့္ ေမာ္လျမဳိင္ခရုိင္ကုိ သိမ္းယူလုိက္ၾကသည္။ ထုိစဥ္က ေမာ္လျမဳိင္ ဆိပ္ကမ္းအနီး ျမစ္လယ္တြင္ ဆုိက္ကပ္ထားေသာ ေမယုစစ္သေဘာၤမွ ေျခာက္လွန္ ့၍ အေျမာက္ႏွင့္ စက္ေသနတ္္မ်ား ျပစ္ေဖာက္ခဲ့သည္။ စစ္သေဘာၤမွ အေျမာက္လက္နက္မ်ားျဖင့္ မုဒုံျမဳိ ့ကုိ ျပန္လည္သိမ္းယူရန္ ၾကဳိးစားခဲ့သည္။ က်ိဳက္မေရာျမဳိ ့ေပၚမွလည္း ခုခံကာကြယ္ခဲ့ၾကသည္။
ဤသုိ႔ အေျခအေန ႐ႈပ္ေထြးလာေသာအခါ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ ျမန္မာ့အသံလႊင့္ဌာနမွ မြန္ကရင္ ႏွင့္ ရခုိင္ေဒသႏၲရ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ စုံစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္တစ္ရပ္ ဖြင့္လွစ္ေပးမည္။ မြန္၊ ကရင္၊ ရခုိင္၊ ဗမာ ႏွင့္ အျခားလူမ်ဳိးစုကုိယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္ေစမည္ဟု ေၾကညာခဲ့ေလသည္။ ေက-အဲန္-ယူ ဥကၠ႒ၾကီး ေစာဘဦးၾကီးသည္လည္း အစုိးရ၏ တုိက္တြန္းခ်က္ျဖင့္ မြန္ကရင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးရန္ ေလယာဥ္ျဖင့္ ေမာ္လျမဳိင္ျမဳိ႕ သုိ႔ေရာက္လာသည္။ အစုိးရဖြဲ႔ေပးေသာ ေကာ္မ႐ွင္တြင္ ပါဝင္မည္ဟု ေဆြးေႏြးသေဘာတူျပီးေနာက္ ေမာ္လျမဳိင္ခရုိင္ကုိ ျပန္လည္ေပးအပ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ သထုံခ႐ုိင္ကုိမူ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားခဲ့ၾကသည္။
မြန္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ တရားဝင္ေတာင္းဆုိခ်က္
၁၉၄၈- ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလတြင္ ဖြင့္လွစ္ေသာ စုံစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္အစည္းအေဝးတြင္ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး ေက-အဲန္-ယူမွ ကရင္ျပည္နယ္အျဖစ္ ေတာင္ငူခ႐ုိင္ အပါအဝင္ တနသၤာရီတုိင္း၊ ဧရာဝတီတိုင္း၊ အင္းစိန္ ႏွင့္ သာယာဝတီခ႐ုိင္၊ ေညာင္ေလးပင္နယ္တစ္ပုိင္းကုိ သတ္မွတ္ေပးရန္ စာတမ္းတင္သြင္းေလသည္။ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ႏွင့္ မြန္တုိင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးမွ ပူးတြဲ၍ မြန္တုိ႔၏ ဘုိးဘြားပုိင္နယ္ေျမျဖစ္ေသာ တနသၤာရီတုိင္း၊ ပဲခူးတုိင္း ႏွင့္ ဧရာဝတီတုိင္းတုိ႔ကုိ မြန္ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ စာတမ္းတင္သြင္းခဲ့သည္။ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားတြင္ ေတာင္းဆုိသည့္နယ္ေျမ ထပ္ေနေသာ္လည္း ကရင္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕က ေထာက္ခံ၍ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္ကုိ ကရင္အမ်ဳိးသားတုိ႔က ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။စုံစမ္းေရးေကာ္မ႐ွင္မွ သုံးႏွစ္ေက်ာ္မွ် စုံစမ္းစစ္ေဆးျပီးေနာက္ ၁၉၅၃-ခုႏွစ္တြင္ မြန္ ႏွင့္ ရခုိင္တုိ႔အတြက္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပျပီး ျပည္နယ္သတ္မွတ္မေပးပဲ ကရင္တို႕အတြက္ ေတာင္ငူခ႐ုိင္တစိတ္ တေဒသ၊ ဖာပြန္ခ႐ုိင္၊ သထံုခ႐ိုင္ တစိတ္တေဒသႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ခ႐ုိင္တစိတ္တေဒသတို႕ကုိ ကရင္ျပည္နယ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ေလသည္။)
လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးအေျခအေန ပုိမုိ႐ႈပ္ေထြးလာခဲ့သည္။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ ႏု-အက္တလီစာခ်ဳပ္သည္ တုိင္းျပည္ကုိ ရာသက္ပန္ ကြၽန္ျပဳဖုိ႔ ခ်ဳပ္ဆုိထားေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္၍ အမ်ဳိးသား ဂုဏ္သိကၡာကုိ ထိခုိက္ေစသည္။ ႏုိင္ငံေရးအရ လြတ္လပ္သည္ ဆုိေသာ္ျငားလည္း ကုိလုိနီစီးပြားေရးစနစ္ အတြင္းတြင္ပင္ ႐ွိေနေသးသည္ျဖစ္၍ အတုအေယာင္ လြတ္လပ္ေရးသာ ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးအရပါ လြတ္လပ္ေအာင္ ဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္ရဦးမည္။ ဗမာဓန႐ွင္ေျမ႐ွင္တုိ႔သည္ ျပည္သူတုိ႔၏ဆႏၵကုိ ေက်ာခုိင္းျပီး နယ္ခ်ဲ႕သမားႏွင့္ ျပန္မလာစတမ္း ပူးေပါင္းသြားၾကျပီ ျဖစ္၍ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ႏွင့္ ပေဒသရာဇ္စနစ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳသူမ်ား ႏွင့္ ၄င္းတုိ႔၏ ၾကံရာပါမ်ားကုိ ဆက္လက္တုိက္ရမည္။ ယေန႔ ႏုိင္ငံတကာအေျခအေနသည္ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္မႈ တုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲရန္အတြက္ အေျခအေနေပးေနသည္။ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ဒီမုိကေရစီအခြင့္အေရးတုိ႔ကုိ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေသာ နယ္ခ်ဲ႕လက္ကုိင္တုတ္ ဦးႏုအစုိးရကုိ ျဖဳတ္ခ်ျပီး ျပည္သူ႔အစုိးရ ထူေထာင္ရန္ ဒီမုိကေရစီေတာ္လွန္ေရး တုိက္ပြဲကုိ ဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္ရန္ လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရႏွင့္ ေစ့စပ္၍ မရေတာ့သျဖင့္ ၁၉၄၈၊ မတ္လ(၂၈) ရက္ေန႔တြင္ လက္နက္ကုိင္ တုိက္ပြဲကုိ စတင္ဆင္ႏႊဲေလေတာ့သည္။ ၄င္းတုိ႔၏ ေလ့က်င့္ျပီးသား တပ္နီအင္အားမွာ တစ္သိန္း (၁၀၀၀၀၀) နီးပါး႐ွိသည္ဟု ဆုိသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း က်ဆုံးျပီးေနာက္ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႔ကုိ ဆုိ႐ွယ္လစ္ပါတီႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ ဖ-ဆ-ပ-လ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ၾကဳိးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကုိ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးတပ္ဖြဲ႔တြင္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးရန္ ျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လက္ဝဲအင္အားစု ညီညြတ္ေရးျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ၾကဳိးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေခ်။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ လက္နက္ကုိင္တုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲျပီးေနာက္ (၄) လ အၾကာ ဇူလုိင္ (၂၉) ရက္ေန႔တြင္ ဗုိလ္ဖုိးကြန္း၊ ဗုိလ္လေရာင္တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တုိ႔သည္ လက္နက္ကုိင္ တုိက္ပြဲကုိ စတင္ၾကေလသည္။ ေတာ္လွန္ေသာ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အင္အားမွာ ေျခာက္ေသာင္းမွ ခုနစ္ေသာင္းအထိ ႐ွိသည္ဟု ခန္႕မွန္းခဲ့ၾကေလသည္။
အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွာ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ကတည္းကပင္ ေျမေအာက္ေရာက္ေနျပီ ျဖစ္သည္။ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားမွာလည္း ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ထားျခင္း ခံေနရသည္။
၁၉၄၈-ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းတြင္ မြန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ေခ်ာင္းေျမာင္းသတ္ျဖတ္ျခင္း (သာဓကတစ္ခုမွာ မြန္စံသူသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ ေၾကးနန္းပုိ႕တုိက္အနီးတြင္ ယူနီေဖာင္းဝတ္မ်ား၏ စတင္းဂန္း ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္သတ္ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရသည္။) မြန္သံဃာေတာ္မ်ားအား ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မြန္ေက်း႐ြာသူ ေက်း႐ြာသားမ်ားအား အေၾကာင္းမဲ့ ႏိွပ္စက္ကလူျပဳမူျခင္းတို႕ တစထက္တစ မ်ားျပားလာသည္။ မြန္လူထုမ်ားမွလည္း မိမိတို႕၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ဒီမုိဒေရစီအခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ရန္ ရရာလက္နက္ စြဲကုိင္ကာ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ျပန္လည္ခုခံကာကြယ္လာၾကသည္။ အေျခအေနဆုိး႐ြားသည္ထက္ ပိုမုိဆုိး႐ြား ယုိယြင္းလာေနသည္။ ဤသုိ႕ ႐ွိစဥ္ ၁၉၄၉-ခုႏွစ္၊ ဇႏၷာဝါရီ (၃၁) ရက္တြင္ ကရင္အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (KNDO) ကုိ၄င္း၊ ေဖေဖၚဝါရီ (၁) တြင္ မြန္အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ (MNDO) ကုိ၄င္း၊ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရမွ မတရားအသင္း ေၾကျငာေလေတာ့သည္။
၁၉၄၉-ခုႏွစ္၊ ဇႏၷာဝါရီလ (၃) ရက္ေန႕တြင္ ေကအင္ဒီအုိ ႏွင့္ အမ္အင္ဒီအုိတုိ႕သည္ အင္းစိန္ၿမိဳ႕ကုိ စတင္တုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္ၿပီး မဂၤလာဒံုေလယာဥ္ကြင္းမွ လက္နက္တုိက္ကုိ သိမ္းပုိက္ ဖြင့္ယူလုိက္ၾကေတာ့သည္။ (အင္စိန္ၿမိဳ႕ကုုိ သိမ္းပုိက္စဥ္က အမ္အင္ဒီအုိတပ္ခြဲတစ္ခြဲ ပါဝင္ခဲ့သည္။)
ထုိစဥ္က ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရအား ေတာ္လွန္တိုက္ခုိ္က္ေနေသာ အင္အားစုမ်ားမွာ အလြန္အားေကာင္း ေနခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ ေနရာအႏွံ႕အျပားတြင္ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ၿမိဳ႕ငယ္မ်ားႏွင့္ ေတာပုိင္းေဒသအတာ္မ်ားမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ႏုိင္ငံျခားအသံလႊင့္ဌာနမ်ားႏွင့္ သတင္းစာမ်ားကပင္ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရအား ရန္ကုန္အစုိးရဟူ၍ပင္ သမုဒ္ၾကေလသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကုိယ္တိုင္ကပင္လၽွင္ ‘ႏုိင္ငံေတာ္၌ အႏၲရာယ္က်ေရာက္ ေနၿပီ’ ဟု ေၾကျငာခဲ့ရေလသည္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား၏ လႈပ္႐ွားမႈေၾကာင့္ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ ႀကီးမာေသာ၊ စစ္ေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အၾကပ္အတည္းတို႕ကုိ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရေပသည္။
ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား၏ အားနည္းခ်က္
ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားသည္ ဝါဒေရးရာအယူအဆ ကြဲျပားမႈေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဂုိဏ္းဂဏအစြဲအလန္း ၾကီးမားမႈေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ဘုံရန္သူ အစုိးရအား ျပဳတ္က်ေအာင္ ပူးေပါင္းဆက္စပ္တုိက္ပြဲ မဝင္ႏုိင္ခဲ့ေပ။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ႏွင့္ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္အဖြဲ႔တုိ႔သည္ (၃) ပါတီ ညီညြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစုကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း အယူအဆေရးရာ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ၾကာ႐ွည္မခံခဲ့ေပ။
တ႐ုတ္ျပည္သူ႕လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ တပ္မ (၄) ၏ တုိက္ထုတ္ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရျပီး ၁၉၅၀-ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဦးပုိင္းတြင္ ယူနန္ျပည္နယ္ မွတဆင့္ ျမန္မာျပည္ဖက္သုိ႔ ဆုတ္ခြာလာေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္လီမိဦးေဆာင္ေသာ ေကအမ္တီ (တ႐ုတ္ျဖဴ) အင္အားႏွစ္ေထာင္ႏွင့္ ၄င္းတုိ႔၏ မိသားစုတုိ႔သည္ ႐ွမ္းျပည္က်ဳိင္းတုံေဒသတြင္ စခန္းခ် ေနထုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတုိ႔ ေရာက္႐ွိေနထုိင္ေသာေဒသမွ ဆန္ကုိရသည့္နည္းျဖင့္႐ွာ၍ ဘိန္းကုန္ကူး၊ အေကာက္အခြန္ယူကာ ရပ္တည္ေနခဲ့ၾကသည္။ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရတပ္မ်ားသည္ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ားကုိ ႏွိမ္ႏွင္းတုိက္ခုိက္ ေနရသျဖင့္ ၄င္းတုိ႔အား အျပီးတုိင္ တုိက္ခုိက္ႏုိင္ခဲ့ျခင္း မ႐ွိခဲ့ေျခ။
ထိုစဥ္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ သခင္ဇင္၊ ရဲေဘာ္ျမ ႏွင့္ ဗုိလ္ၫြန္႕ေမာင္၊ ေကအဲန္ယူဗဟိုမွ ေစာမ်ဳိးေသြး၊ ဗုိလ္သန္းေအာင္ ႏွင့္ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦးမွ ႏုိင္ေ႐ႊက်င္၊ ႏုိင္အုန္းလႈိုင္ တုိ႕က မိမိတို႕ သက္ဆုိင္ရာဗဟိုေကာ္မတီ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ သံုးဖြဲ႕ ပူးတြဲဗဟုိေကာ္မတီကုိ ဖြဲ႕စည္းၿပီးေနာက္ အျပန္အလွန္ ႀကီးၾကပ္ေရး၊ အျပန္အလွန္ အကူညီေပးေရးမူအရ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရအား ႏုိင္ငံေရးအရေရာ စစ္ေရးအရပါ ထုိးႏွက္ တုိက္ခုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။
၁၉၅၂-ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းသုိ႔ ေရာက္လာေသာအခါ စားေသာက္ေနထုိင္ေရး အခက္အခဲမ်ားကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ တနသာၤရီတုိင္းဖက္သုိ႔ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ရေအာင္ ဝုိင္းတုိက္ေပးမည္ဟုဆုိကာ ေမာ္လျမဳိင္ခ႐ုိင္အထိ အခ်ဳိ ့တဝက္ ဆင္းလာၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ မယ္မယ္ရရ တုိက္ပြဲဆင္ျခင္းမ႐ွိပဲ ဆန္ရေရးႏွင့္ ဘိန္းကုန္ကူးေရးကုိသာ အဓိကထား လႈပ္႐ွားေနခဲ့ၾကသည္။
ဖဆပလ အစုိးရအဖြဲ႔သည္ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား ညီညြတ္မႈ မ႐ွိျခင္းကုိ ခ်က္ေကာင္းယူကာ တစ္ႏွစ္အတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး အရယူေပးမည္ဟူေသာ ေႂကြးေၾကာ္သံျဖင့္ မိမိအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမကုိ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္ ထုိးစစ္ဆင္လာေတာ့သည္။ ၾသဇာတိကၠမ ႐ွိေသာ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကုိ ရ႐ွိေစရန္ ဆဌသံဃာယနာ တင္ပြဲကုိ ေငြကုန္ေၾကးက် အေျမာက္အမ်ားခံကာ ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရး အကူအညီေပးေရးစီမံကိန္း ျဖစ္ေသာ အီး-စီ-ေအ အကူအညီျဖင့္ ေက-တီ-ေအ ကုမၸဏီ၏ အစီရင္ခံစာအေပၚ အေျခခံကာ ျပည္ေတာ္သာစီမံကိန္းဟူေသာ ေႂကြးေၾကာ္သံျဖင့္ ျပဳျပင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္လုပ္ေဆာင္လာသည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ျပည္သူလူထုၾကီး တစ္ရပ္လုံးသည္ ဖ-ဆ-ပ-လ ၏ နည္းပရိယာယ္ ႂကြယ္ႂကြယ္ျဖင့္ လွည့္စားမႈိင္းတုိက္မႈ ခံခဲ့ၾကရေတာ့သည္။
မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ဥပေဒတြင္း တုိက္ပြဲဝင္ ခဲ့ၾကစဥ္ကပင္ ျပည္နယ္ေတာင္းဆုိခ်က္ျခင္း တူညီေနေစကာမူ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ႏွင့္ မြန္တုိင္းရင္းသားအစည္းအ႐ုံးဟူ၍ အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခု ႐ွိလာခဲ့ေပရာ လက္နက္ ကုိင္တုိက္ပြဲသုိ႔ ကူးေျပာင္းေသာအခါတြင္လည္း ဂုိဏ္းဂဏ စိတ္ကင္းစင္ျခင္း မ႐ွိၾကေသးေပ။ တနယ္၊ တဗုိလ္၊ တမင္း သေဘာသက္ေရာက္လွ်က္ ႐ွိခဲ့သည္။ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကုိသာ ေ႐ွ႕တန္းတင္ထား၍၊ ႏုိင္ငံေရးလမ္းစဥ္မ်ားမွာ ေမွးမွိန္ေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဦးပုိင္းတြင္ ႏုိင္ေအာင္ထြန္း၊ ႏုိင္ခ်မ္းမြန္၊ ႏုိင္ဆိတ္ႏုိ႔၊ ႏုိင္ထြန္းေမာင္၊ ႏုိင္ထြန္းသိမ္း၊ ႏုိင္ေငြသိမ္း၊ မိဟံသာ၊ ႏုိင္စိန္ထြန္း တုိ႕သည္ မြန္ေတာ္လွန္ေရး ဆက္ဆံေရးဗဟုိဌာန တစ္ခုကုိ ဖြင့္လွစ္ရန္ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ရ႐ွိၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ၄င္းဗဟုိဌာနသည္ ႐ုပ္ျပမွ်သာျဖစ္ခဲ့ျပီး ေဒသတုိင္းသုိ႔ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ မ႐ွိခဲ့ေပ။
မြန္ေတာ္လွန္ေရး အားသစ္ေလာင္းျခင္း
၁၉၄၉-ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၂-ထိ ကရင္ေခါင္းေဆာင္ေစာဖုိးခ်စ္၊ ေစာသာဒင္တုိ႕ႏွင့္အတူ ေမာ္လျမဳိင္၊ မႏၲေလး၊ ေ႐ႊဘုိေထာင္မ်ားတြင္ သုံးႏွစ္မွ် အထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရေသာ ႏုိင္ဘလြင္သည္ ေထာင္မွလြတ္လာခဲ့ျပီး၊ ရန္ကုန္ျမဳိ႕တြင္ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ေျခခ်ဳပ္ခ်ထားခံရျပန္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာလတြင္ ကတုိးမွ ေရလမ္းခရီးျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးနယ္ေျမသုိ႔ ေရာက္လာသည္။
ထုိစဥ္က မြန္တုိ႔သည္ ေမာ္လျမဳိင္ခ႐ုိင္၊ သံျဖဴဇရပ္ ႏွင့္ ေရးျမဳိ ့ၾကား႐ွိ နယ္ေျမကုိ ပင္လယ္ကမ္းေျခအထိ ထိန္းသိမ္းထားဆဲျဖစ္သည္။ ေက-အမ္-တီ တပ္မ်ား ေရာက္လာသည္ကုိ အေၾကာင္းျပျပီး ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရမွ ထုိနယ္ေျမကုိ ထုိးစစ္ဆင္ေတာ့သည္။ ေက-အမ္-တီ တပ္မ်ားသည္ အနည္းငယ္မွ်သာ ခုခံျပီး ဆုတ္ခြာေပး လုိက္ၾကသည္။ အစုိးရတပ္မ်ား၏ ထုိးစစ္ေၾကာင့္ မြန္ေက်း႐ြာမ်ား ႏွင့္ မြန္စာေပက်မ္းဂန္မ်ား ေနာက္ဆုံးမွီ ကိန္းေအာင္းရာ ျဖစ္ေသာ ဘာသာ၊ သာသနာေရးဆုိင္ရာ အေဆာက္အဦးမ်ား မီး႐ႈိ႕ ဖ်က္ဆီးခံလုိက္ရသည္။ မြန္တုိ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ နယ္ေျမသည္လည္း က်ဳံ႕ဝင္သြားရေတာ့သည္။
၁၉၅၃-ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အစုိးရ၏ ထုိးစစ္မ်ားၾကားမွပင္ ေမာ္လျမိဳင္ခ႐ုိင္ႏွင့္ သထုံခ႐ုိင္မွ မြန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ က်ဳိကၡမီျမဳိ႔နယ္ (ယခုသံျဖဴဇရပ္ျမဳိ ့နယ္) ဝဲခမိေက်း႐ြာအနီး စခန္းတေနရာတြင္ ဂုိဏ္းဂဏျဖစ္မႈမ်ား ကင္းစင္႐ွင္းလင္းသြားေစရန္ ရင္ဖြင့္ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းၾကျပီး မြန္ေတာ္လွန္ေရးကုိ စနစ္တက် ေ႐ွ႔ေဆာင္ သြားႏုိင္ရန္ “မြန္အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု” ကုိ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ျပီး ဗဟုိေကာ္မတီမ်ားကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ ဗဟုိေကာ္မတီဥကၠ႒အျဖစ္ ႏုိင္ေအာင္ထြန္း၊ ဒုဥကၠ႒ ႏုိင္ထြန္းေမာင္၊ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးႏုိင္ ထြန္းသိမ္း၊ ကာကြယ္ေရး၊ စည္း႐ုံးေရးႏွင့္ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးမႉး ႏုိင္ေ႐ႊက်င္တုိ႔ ျဖစ္ၾကျပီး ဗဟုိေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္မ်ားမွာ ႏုိင္ေငြသိန္း၊ ႏုိင္ပန္းသာ၊ ႏုိင္ဆိတ္ႏုိ႔၊ ႏုိင္ေအာင္တင္ တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ (ႏုိင္ဘလြင္မွာ ေတာ္လွန္ေရးနယ္ေျမသုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ ႏုိင္ေရႊက်င္ဟု အမည္ေျပာင္းထားသည္။)
ဗဟုိေကာ္မတီအစည္းေဝးမွ မြန္ေတာ္လွန္ေရးအစုိးရဖြဲ႔စည္းျပီး အေျခခံမူဝါဒလမ္းစဥ္ကုိ ျပည္တြင္းျပည္ပသုိ႔ ေၾကျငာရန္ ဆုံးျဖတ္ၾကသည္။ မြန္ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ားအားလုံး တစ္ခုတည္းေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး
ဗဟုိခ်ဳပ္ကုိင္မႈေအာက္တြင္ လႈပ္႐ွားသြားရန္ကုိလည္း ေဆြးေႏြးဆုံးျဖတ္ၾကသည္။ လက္လွမ္းမွီရာ ေဒသတုိင္းတြင္ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတုိ႔ကုိ စနစ္တက် တုိးတက္ၾကီးထြားလာေစရန္ ျပန္လည္စည္း႐ုံးေရးလုပ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ၾကသည္။ ဖာပြန္ျမဳိ ့ေပၚ႐ွိ မဟာမိတ္ေကာ္သူေလးဌာနခ်ဳပ္သုိ႕ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေျခအေနမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းရန္ ႏုိင္ေ႐ႊက်င္ေခါင္းေဆာင္ေသာ မိတ္ဆက္အဖြဲ႔ ေစလႊတ္ရန္ ဆုံးျဖတ္ၾကသည္။
၁၉၅၄- ႏွစ္ဦးပုိင္းတြင္ မြန္အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစုကုိ ဖ်က္သိမ္းျပီး မြန္ျပည္သူ႔တပ္ဦးကုိ ထူေထာင္ လုိက္သည္။ မြန္ျပည္သူ႔တပ္ဦး၏ ေ႐ွ့ေဆာင္မႈျဖင့္ မြန္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစု မ်ားစုစည္းညီညြတ္လာသည္ကုိ မြန္လူထုတစ္ရပ္လုံးက ေကာင္းခ်ီးၾသဘာ ေပးၾကသည္။ တတ္ႏုိင္သည့္ဖက္မွ ပါဝင္ကူညီေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ မြန္ေတာ္လွန္ေရး အေျခအေနသည္ ႏုိင္ငံေရးအသြင္ ပုိေဆာင္လာျပီး စစ္ေရးအရလည္း ပုိမုိလႈပ္႐ွားႏုိင္လာသည္။
ဥပေဒတြင္း မြန္လူထုၾကီး မြန္ျပည္နယ္ရ႐ွိေရး ေတာင္းဆုိခ်က္သည္လည္း ပုိမုိ အသံက်ယ္ေလာင္လာေတာ့သည္။ မြန္တုိ႕၏ ေတာ္လွန္ထႂကြမႈကုိ လက္နက္အင္အားသုံးျပီး မတားဆီးႏုိင္ေတာ့သည့္အဆုံးတြင္ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ ရ႐ွိေရးအေျခခံမူေပၚတြင္ ေသြးစည္းညီၫြတ္စြာ ေတာင္းဆို တုိက္ပြဲဝင္လာၾကေသာ မြန္ျပည္သူတရပ္လံုးအား ၿပိဳကြဲေတြေဝသြားေစရန္ မြန္ယဥ္ေက်းမႈ ျပပြဲၿပိဳင္ပြဲမ်ား ခင္းက်င္းျပသေစျခင္း၊ အႏွစ္သာရမ႐ိွေသာ မြန္ေရးရာဌာနကုိ ဖြင့္လွစ္ျခင္း၊ လက္ပါးေစမြန္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကုိ ဖြဲ႕စည္းျခင္းျဖင့္ မႈိင္းတုိက္ခဲ့ေပသည္။
၁၉၅၄-ခုႏွစ္ ပထမႏွစ္ဝက္အတြင္း ေကအမ္တီ (တ႐ုတ္ျဖဴ) တပ္မ်ားသည္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ႀကီး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ နယ္စပ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ျမဝတီၿမဳိ႕မွတစ္ဆင့္ ထုိင္ဝမ္ကၽြန္းသုိ႕ ျပန္ၾကသည္။ ၄င္းတုိ႕ ျပန္သြားၿပီးေနာက္ မြန္ျပည္သူတပ္ဦးအတြင္းတြင္ ျပည္ပမဟာမိတ္ သတ္မွတ္ေရးႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အယူအဆ ကဲြျပားခဲ့ၾကသည္။ ရဲေဘာ္စိတ္ အျပည့္အဝျဖင့္ စိတ္႐ွည္လက္႐ွည္ ၫွိႏႈိင္းခဲ့ၾကသျဖင့္ ေတြ႕ႀကံဳေနရေသာ အၾကပ္အတည္းကုိ ေက်ာ္လြန္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၆-ခု ႏွစ္ဦးပုိင္းတြင္ အဓိကဘုံရန္သူကုိ ဖယ္႐ွားထိုးႏွက္ဖယ္ပစ္ရန္ ျပည္တြင္းေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ား၏ ေတာ္လွန္ေရး တပ္ေပါင္းစုတရပ္ လုိအပ္သည္ဟူေသာ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ရ႐ွိၾကေလသည္။
အထက္ပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ၁၉၅၇-ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ဦးပုိင္းတြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ေကအင္ယူပါတီ ႏွင့္ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး သံုးဖြဲ႕ပါဝင္ေသာ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းပြဲတရပ္ကုိ ပဲခူး႐ုိးမေတာင္ေျခ၊ စိမ္းသာယာစခန္းတြင္ ျပဳလုပ္ၿပီး သံုးဖြဲ႕ပူးတြဲ ဗဟိုေကာ္မတီတရပ္ကုိ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခဲ့သည္။
ထိုစဥ္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ သခင္ဇင္၊ ရဲေဘာ္ျမ ႏွင့္ ဗုိလ္ၫြန္႕ေမာင္၊ ေကအဲန္ယူဗဟိုမွ ေစာမ်ဳိးေသြး၊ ဗုိလ္သန္းေအာင္ ႏွင့္ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦးမွ ႏုိင္ေ႐ႊက်င္၊ ႏုိင္အုန္းလႈိုင္ တုိ႕က မိမိတို႕ သက္ဆုိင္ရာဗဟိုေကာ္မတီ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ သံုးဖြဲ႕ ပူးတြဲဗဟုိေကာ္မတီကုိ ဖြဲ႕စည္းၿပီးေနာက္ အျပန္အလွန္ ႀကီးၾကပ္ေရး၊ အျပန္အလွန္ အကူညီေပးေရးမူအရ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရအား ႏုိင္ငံေရးအရေရာ စစ္ေရးအရပါ ထုိးႏွက္ တုိက္ခုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။
သံုးဖြဲ႕ ပူးတြဲဗဟုိေကာ္မတီသည္ တန္းတူရည္တူ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး သူမနာကုိယ္မနာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္း ေရးကုိ ရယူႏုိုင္ရန္ ဥပေဒတြင္း ဥပေဒျပင္ပ ျပည္သူလူထုႀကီးအား ဆက္စပ္လႈပ္႐ွားလာႏုိင္ေစရန္ စြမ္းေဆာင္ ႏုိင္ခဲ့သည္။ မြန္တုိ႕၏ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမဳိ႕ေပၚတြင္ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပျပဳလုပ္ေသာ သာသနာ ၂၅၀၀ ပြဲေတာ္ႏွင့္ တဆက္တည္း မြန္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေပးေရး လူထုဆႏၵျပပြဲႀကီးမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ဥပေဒတြင္း အတုိက္အခံ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ပ-မ-ည-တ သည္လည္း ေသြးေျမက်ခံ၍ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး၊ ျပည္သူတုိ႔၏ ဒီမုိကေရစီအခြင့္အေရးမ်ား ျပန္လည္ေပးေရး၊ လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝ ေပးေရးတုိ႕ေပၚတြင္ အေျခခံသည့္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားကုိ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအႏွံ႕အျပား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ လူငယ္၊ ေက်ာင္းသား၊ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားတုိ႕သည္ ၄င္းဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ မိမိတုိ႕၏ နစ္နာခ်က္မ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္ ေတာင္းဆုိသည့္ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ား ပုိစတာမ်ားျဖင့္ အင္တုိက္အားတုိုက္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။
ႏုိင္ငံေရး အေကြ႕အလွည့္
အေျခအေန ယင္းကဲ့သုိ႕ ႐ွိေနစဥ္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ ရဲေဘာ္ခ်မ္းေအးသည္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (၂၀) ႀကိမ္ေျမာက္ကြန္ဂရက္မွ ခ်မွတ္ေသာ “လက္နက္ကုိင္တိုက္ပြဲျဖင့္သာ မဟုတ္ပဲ၊ ဥပေဒတြင္း ပါလီမာန္တိုက္ပြဲျဖင့္လည္း ဆုိ႐ွယ္လစ္စနစ္သုိ႕ ကူးေျပာင္းႏိုင္သည္” ဟူေသာ အယူအဆကုိ ကုိင္ေဆာင္ကာ လက္နက္ခ်လုိုက္သည္။ ၄င္းေရးေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္တြင္ “လက္နက္ႏွင့္ဒီမုိကေရစီ လဲေရး” ေႂကြးေၾကာ္သံျဖင့္ လက္နက္ကုိင္တုိက္ပြဲကုိ ရပ္ဆုိင္းၿပီး၊ ဥပေဒေဘာင္တြင္း ဒီမုိကေရစီတိုက္ပြဲ ဝင္ၾကရန္ လႈံ႔ေဆာ္တုိက္တြန္းထားေလသည္။ လက္နက္ကုိင္တုိက္ပြဲ ဝင္ေနေသာ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္ အဖြဲ႕အတြင္းတြင္ ဤအယူအဆကုိ လက္ခံသူ တေန႕တျခား မ်ားျပားလာသည္။ ဤလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္ကုိ အခြင့္ေကာင္းယူ၍ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရသည္ “လက္နက္ခ်” အသုံးအႏႈံးအစား စကားလံုးလွေအာင္ ေ႐ြးခ်ယ္ကာ “ဒီမုိကေရစီေဘာင္အတြင္း အလင္းဝင္ၿပီး မိမိတို႕ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ဝါဒလမ္းစဥ္ကုိ ျပည္သူလူထုအား တင္ျပၾကပါ” ဟု ဝါဒျဖန္႕ခဲ့ေလသည္။
ဤဝါဒျဖန္႕မႈေၾကာင့္ပင္ ႐ွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပုိင္းတြင္ လက္နက္ကုိင္ တိုက္ပြဲဆင္ႏႊဲခဲ့ေသာ ပအိုဝ့္အမ်ဳိးသား ဦးလွေဖ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ပအုိဝ့္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ တိုက္္ပြဲအသြင္ေျပာင္းၿပီး တစ္ဖြဲ႕လံုး ဥပေဒေဘာင္တြင္း ဝင္ခဲ့ၾကေလသည္။
ႏုိင္ငံအဝွမ္း ျပည္သူလူထုႀကီးက တခဲနက္ အုံႂကြဆႏၵျပလာမႈေၾကာင့္ ဖ-ဆ-ပ-လ အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားအတြင္း ႀကီးမားစြာ ဂယက္႐ုိက္ခတ္လာခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားထံမွ အကူအညီယူ၍ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ အျပဳတ္တိုက္လုိသူမ်ား ႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ တနည္းနည္းျဖင့္ ရပ္စဲလုိသူမ်ား၊ ျပည္သူတို႕၏ ဒီမုိကေရစီအခြင့္ အေရးမ်ားကုိ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လုိသူမ်ားႏွင့္ ပိတ္ပင္ထားလုိသူမ်ားဟူ၍ သေဘာထားကြဲလာသည္။ ေျပလည္ေအာင္ ၫိွႏႈိင္း၍ မရႏုိင္ေတာ့သည့္အဆုံး ၁၉၅၈-ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ ဆယ္ႏွစ္ဆယ္မုိး အာဏာရလာခဲ့ေသာ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖြဲ႕သည္ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားေလေတာ့သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ တနည္းနည္းျဖင့္ ရပ္စဲလုိေသာ ဦးႏု၊ သခင္တင္၊ ဦးေအးေမာင္၊ သခင္ေက်ာ္ထြန္း တုိ႕ ဦးေဆာင္ေသာအျခမ္းကုိ သန္႕႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ ဟု အမည္ေပးၾကသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ အျပဳတ္တိုက္လုိသူမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဦးဗေဆြ၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း တို႕ေခါင္းေဆာင္ေသာ အျခမ္းကုိ တည္ၿမဲ ဖ-ဆ-ပ-လ ဟု အမည္ ေပးၾကသည္။ ၁၉၅၈-ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ပါလီမာန္တြင္ ဤႏွစ္ဖြဲ႕အနက္မွ အစုိးရ တက္လုပ္ရန္ မဲခြဲၾကေသာအခါ ဖ-ဆ-ပ-လ အမတ္ခ်ည္းသာ ဆုိလ်ွင္ သန္႕႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ ႐ႈံးမည္ျဖစ္သည္။ သုိ႕ေသာ္ အတုိက္အခံ ပ-မ-ည-တ အမတ္မ်ားႏွင့္ ဦးေက်ာ္မင္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ရခုိင္အမတ္မ်ားက မဲေပးၾကသျဖင့္ ဦးႏု ေခါင္းေဆာင္ေသာ သန္႕႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ မွပင္ အႏုိင္ရ၍ အစုိးရအဖြဲ႔ ဖြဲ႕ေလသည္။ သန္႕႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ ၏ ေပ်ာ႕ေျပာင္းေသာ အယူအဆေပၚတြင္ ပ-မ-ည-တ မွ ေထာက္ခံခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေပးမည္ဟု ဦးႏု ကုိယ္တိုင္ကုိယ္က် လက္မွတ္ေရးထိုး ကတိျပဳေသာေၾကာင့္ ရခုိင္အမတ္မ်ားက ေထာက္ခံခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
သန္း႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ အစိုးရ တက္လာေသာအခါ ဒီမုိကေရစီ အာမခံခ်က္ ျပည့္စံုခုိင္လံုမႈလည္း မ႐ွိေသာ၊ ေတြ႕ဆံုေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္းလည္း မ႐ွိေသာ၊ အေပၚစီးယူထားသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးမူကုိ ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။ မြန္ျပည္နယ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ပတ္သက္၍ အကယ္၍ မြန္လူထု၊ ရခုိင္လူထုတို႕က အမွန္တကယ္ ျပည္နယ္လုိလားၾကလၽွင္ မိမိအေနႏွင့္ ဝုိင္းဝန္းေဆာင္႐ြက္ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု က ကတိျပဳ ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။
ဤသုိ႕ အုပ္စိုးသူလူတန္းစားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္၍ ကြဲၿပဲေနခုိက္တြင္ အဖိႏွိပ္အခ်ယ္လွယ္ခံေနရေသာ အင္အားစုမ်ား တစုတစည္းတည္း တိုက္ပြဲဝင္ရမည့္အစား ၁၉၅၈-ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လတြင္ ႏုိင္ေအာင္ထြန္း၊ ႏုိင္ခ်မ္းမြန္၊ ႏိုင္ဆိတ္ႏုိ႕၊ ႏိုင္ေအာင္တင္၊ ႏုိင္ဖုိးစိန္၊ ႏိုင္ေငြသိမ္း၊ ႏိုင္ထြန္းသိမ္း၊ ႏိုင္သိမ္းေမာင္ စသည့္ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး ဗဟုိေကာ္မတီႏွင့္ လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕အမ်ားစုတို႕သည္ လက္နက္ခ်လုိက္ၾကၿပီး ဥပေဒတြင္း ရပ္တည္ခြင့္ကုိ ရယူလုိက္ၾကေလသည္။ ထုိႏွစ္ၾသဂုတ္လတြင္ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္အဖြဲ႔မွလည္း အမ်ားစု လက္နက္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ သံုးဖြဲ႕ ပူးတြဲဗဟိုေကာ္မတီအဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ေသာ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး ဥပေဒတြင္း ဝင္သြားခဲ့ျခင္းျဖင့္ က်န္ေကအဲန္ယူပါတီႏွင့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွစ္ဖြဲ႕တြင္း ဂယက္႐ုိက္ခတ္ စိတ္ဓါတ္က်ေစၿပီး အမ်ားအျပား လက္နက္ခ်သြားၾကေစသည္။
ေတာ္လွန္ေရးတစ္ေကြ႕တြင္ ဤကဲ့သုိ႕ ျဖစ္သြားျခင္းေၾကာင့္ လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ ျပည္သူလူထုတိုက္ပြဲေၾကာင့္ နီးကပ္လာေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဒီမုိကေရစီေရးကုိ ႐ွည္ေဝးအားနည္းေစခဲ့သည္။ ျပည္တြင္းေဖာက္ျပန္ေရး သမားမ်ားအဖုိ႕ ျပည္သူလူထုအေပၚ လုပ္ၾကံရန္ အခြင့္အလန္း သာေစခဲ့သည္။ သို႕ႏွင့္ ေဆြၿငိမ္းတို႕ႏွင့္ အလုိတူအလုိပါ တပ္မွဴးအခ်ဳိ႕သည္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဆန္႕က်င္ကာ ပါလီမာန္ဒီမုိကေရစီ အစုိးရအား စစ္တပ္ျဖင့္ ၿခမ္းေျခာက္ျဖဳတ္ခ်လ်က္ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသာ ပါဝင္ေသာ ပထမ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းအစုိးရကုိ ၁၉၅၈-ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ (၂၆) ရက္ေန႕တြင္ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခဲ့သည့္ အျဖစ္သုိ႕ ေရာက္႐ွိသြားေစေတာ့သည္။
မြန္ေတာ္လွန္ေရး ႐ြက္သစ္လဲၿပီ
မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး ဥပေဒတြင္းဝင္စဥ္က သုံးဖြဲ႕ပူးတြဲဗဟုိေကာ္မတီဌာနခ်ဳပ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး ဗဟုိေကာ္မတီဝင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ႏုိင္ေ႐ႊက်င္သည္ ဗဟိုေကာ္မတီႏွင့္ အယူအဆခ်င္း မတူညီသျဖင့္ လက္နက္ကုိင္တိုက္ပြဲ ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲရန္ စုိင္းျပင္းခဲ့သည္။ ေမာ္လၿမိဳင္ခ႐ုိင္ႏွင့္ သထံုခ႐ုိင္ လက္နက္ကုိင္တိုက္ပြဲကုိ ေထာက္ခံၾကေသာ ရဲေဘာ္မ်ားအား ျပန္လည္စုစည္းၿပီး မြန္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ေ႐ွ႕ေဆာင္ရန္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီကုိ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့သည္။
လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုမ်ား ယာယီအင္အားေလ်ာ့ပါးလာသည္ကုိ အခြင့္ေကာင္းယူ၍ ဗုိလ္ေနဝင္းစစ္ အစုိးရသည္ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အရယူေပးမည္ဟူေသာ ေႂကြးေၾကာ္သံျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစု မ်ားကုိ အျပင္းအထန္ တိုက္ခုိက္ခဲ့သည္။
႐ွမ္းျပည္နယ္တြင္ ႐ွမ္းအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ တန္းတူေရး ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ကုိ အေရးဆုိတုိက္ပြဲဝင္ ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ႐ွမ္းအမ်ဳိးသားလက္နက္ကုိင္တပ္မ်ားလည္း အလ်ွိဳလ်ွဳိ ေပၚလ်ွက္႐ွိလာသည္။ ဗုိလ္ေနဝင္း အစုိးရတပ္မ်ားသည္ ႐ွမ္းအမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ျပင္းထန္စြာ ဖိႏွိပ္တိုက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဥပေဒတြင္းတြင္ ေစာခြန္ခ်ဳိေခါင္းေဆာင္၍ ဥပေဒပတြင္ စုိင္းထြန္းေအး၊ စဝ္စုိင္းပန္း၊ စုိင္းနာခမ္း၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေစာႏြဲ႕၊ ဗုိလ္မုိးဟိန္း၊ ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္တို႕က ေခါင္းေဆာင္ၾကသည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္ဆုိင္း၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေဇာ္တူး ညီအစ္ကုိတုိ႕သည္ တန္းတူေရး ႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ ျပဌာန္းခြင့္အတြက္ စည္း႐ုံးေနၾကသည္ကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းတပ္က လုိက္လံဖမ္းဆီးႏွိမ္ႏွင္းေနခဲ့ေလသည္။ အ႐ိွန္ရလာေသာအခါ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္သည္ အင္အားတစ္ေသာင္းေက်ာ္လာခဲ့သည္။
ဤသုိ႕ေသာ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ အေျခအေနေအာက္တြင္ ၁၉၅၉-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လအတြင္း၌ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ သခင္ဇင္၊ ရဲေဘာ္ေဌး၊ ဗုိလ္ရဲေမာင္၊ ေကအဲန္ယူပါတီမွ မန္းဘဇံ၊ ဆရာသာၿမိဳင္၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေကာ္ထူး၊ ေစာမ်ဳိးေသြး ႏွင့္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီမွ ႏုိင္ေ႐ႊက်င္တို႕သည္ ေကအဲန္ယူဌာနခ်ဳပ္စခန္းတြင္ ေဆြးေႏြးၫွိႏိႈင္းၿပီး၊ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီညီၫြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မ-ဒ-ည-တ) ကုိ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေနာက္ မ်ားမၾကာမီ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရးပါတီ ႏွင့္ ခ်င္းဦးစီးအဖြဲ႕တို႕သည္ မ-ဒ-ည-တ တြင္ ပါဝင္လာၾကသည္။ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးတံခြန္ကုိ စုစုစည္းစည္းမားမားမတ္မတ္ ျပန္လည္လႊင့္ထူ ႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားအတြင္းမွာ သာမက ျပည္သူလူထုအတြင္းမွာပါ အားတက္သေရာ ျဖစ္လာၾကသည္။
ျပည္သူလူထုႀကီးသည္ အဖိႏွိပ္ခံေနရသည့္ၾကားမွ ရသမၽွအခြင့္အေရးကုိ ယူကာ စစ္အာဏာ႐ွင္အစုိးရအား ဆန္႕က်င္ၾက၍ ပါလီမာန္ဒီမုိကေရစီ ထြန္းကားေရးအတြက္ တက္ႂကြစြာ တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤျဖစ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ စစ္တပ္တြင္း႐ွိ ျပည္သူ႕ဘက္ေတာ္သား တပ္မွဴးတပ္သားတို႕သည္ အားတက္သေရာ ျဖစ္လာကာ စစ္အာဏာ႐ွင္အစုိးရ စုိးမုိးေရးကုိ ဆန္႕က်င္ခဲ့ၾကသည္။ စစ္အစုိးရသည္ ဤကဲ့သုိ႕ အဖက္ဖက္မွ အၾကပ္ကုိင္ ခံရမႈေၾကာင့္ အခ်ိန္မဆဲြႏိုင္ေတာ့ပဲ အာဏာသိမ္းၿပီး တစ္ႏွစ္ႏွင့္ေျခာက္လအၾကာတြင္ ေ႐ြးေကာက္ ပြဲကုိ က်င္းပေပးခဲ့ေလသည္။
မြန္တို႕၏ အသက္၊ ေသြး၊ ေခၽြးတို႕ျဖင့္ ရင္းႏွီးတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမမ်ားသည္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီကုိ စတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္တြင္ မ႐ွိသေလာက္ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရၿပီးျဖစ္သည္။ က်န္နယ္ေျမမ်ားကုိ မဟာမိတ္ေကာ္သူးေလတပ္မ်ား၏ ယာယီဝုိင္းဝန္းထိန္းသိမ္းေပးမႈျဖင့္ မြန္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆက္လက္အသက္သြင္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အခက္္အခဲ အၾကပ္အတည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားမွ မြန္လူထု၏ အႏုိင္မခံ အ႐ႈံးမေပးလုိေသာ ဆႏၵေၾကာင့္သာလ်ွင္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီသည္ ဆက္လက္ရပ္တည္ တိုက္ပြဲဝင္ႏုိင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
၁၉၆၀-ခုႏွစ္၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အာဏာအသိမ္းခံရေသာ သန္႕႐ွင္း ဖ-ဆ-ပ-လ မွ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕ အမည္ျဖင့္ အေ႐ြးခံသည္။ တည္ၿမဲက ဖ-ဆ-ပ-လ အမည္ျဖင့္ အေ႐ြးခံသည္။ ပ-မ-ည-တ မွလည္း အေ႐ြးခံသည္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီတြင္ မ-ဒ-ည-တ မွ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအေပၚ သေဘာထားကုိ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ရာ၌ “ေဖာက္ျပန္ေရးသမားမ်ားအား ဝိုင္းပယ္၍ ဒီမုိကေရစီအင္အားစုမ်ားအား မဲဆႏၵေပးၾကရန္” လႈံ႕ေဆာ္တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ စစ္တပ္မွ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေႏွာက္ယွက္ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕မွ မဲအျပတ္အသတ္ ႏုိင္၍ အစုိးရဖြဲ႕ႏုိင္ခဲ့သည္။ မြန္အမ်ဳိးသားတို႕သည္ မြန္ျပည္သူ႕တပ္ဦး ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္သြားသည္ကုိ မႏွစ္ၿမဳိ႕ၾကေသာ္လည္း ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ သင္ခန္းစာယူ၍ လႊတ္ေတာ္တြင္ မြန္ကုိယ္စားလွယ္ ရ႐ွိေရးအတြက္ မဲေပးၾကရာ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားအျဖစ္ ႏုိုင္ေအာင္ထြန္း၊ မြန္ဦးဖုိခ်ဳိ၊ ႏိုင္ဖုိးစိန္ တို႕ အေ႐ြးခံၾကရၿပီး၊ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ႏုိင္ေအာင္လွေငြ အေ႐ြးခံရသည္။
စစ္တပ္မွအာဏာျပန္သိမ္းျခင္း
ပထစအစုိးရသည္ ျပည္သူတုိ႕၏ လိုအင္ဆႏၵျဖစ္ေသာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုို လ်ွစ္လ်ဴ႐ႈခဲ့သျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕အတြင္းတြင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ရယူလုိသူမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ အျပဳတ္တုိက္လုိသူမ်ား ဟူ၍ ႏွစ္ပုိင္းကြဲလာျပန္သည္။ ၁၉၆၂-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီလအတြင္းတြင္ ပထစအဖြဲ႕၏ ညီလာခံကုိ က်င္းပခဲ့ရာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ရယူလုိသူမ်ားဘက္မွ အႏုိင္ရေလသည္။ အႏုိင္ရသည့္ဘက္မွ အစုိးရတာဝန္ကုိ လႊဲေျပာင္းမရယူႏုိင္မီ ခ်က္ေကာင္းေစာင့္ေနေသာစစ္အာဏာ႐ွင္ ဗုိလ္ေနဝင္းႏွင့္ စစ္ဗုိလ္တစုတုိ႕သည္ တိုင္းျပည္၏ ယုိယြင္းလာေသာ အေျခအေနကုိ ထိန္းသိမ္းရန္ဟု အေၾကာင္းျပကာ ၁၉၆၂-ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၂)ရက္ေန႕တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အမည္ခံၿပီး ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ အာဏာသိမ္းယူလုိက္ေလသည္။
ထုိစဥ္က လူမ်ဳိးစုႏီွးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ဖက္ဒရယ္မူ ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပေနစဥ္ ျဖစ္ရာ ေနာက္သုံးရက္အၾကာတြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေရး ဥပေဒၾကမ္းကုုိ အတည္ျပဳရန္ စီစဥ္ထားၾကၿပီးျဖစ္သည္။ မြန္အမတ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ခ႐ုိင္၊ သထုံခ႐ုိင္ႏွင့္ နီးစပ္ရာေဒသမ်ားကုိ မြန္ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ မြန္ျပည္နယ္ ေဖာ္ထုတ္ေရးေကာ္မတီကုိ တင္ျပသည္။ သုိ႕ေသာ္ မြန္ျပည္နယ္ကိစၥမွာ ပထမအခ်ဳိ႕အမတ္မ်ား၏ ကန္႕ကြက္မႈေၾကာင့္ မတင္မက် ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ကခ်င္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ ႐ွမ္း လူမ်ဳိးစုမ်ားကလည္း ကုိယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အျပည့္အဝရ႐ွိေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ အဆုိတင္သြင္းရန္ စုိင္းျပင္းေနၾကစဥ္ အာဏာသိမ္းျခင္းသည္ လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ အုံႂကြလာမႈကုိ လွီးလႊဲလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
အာဏာသိမ္းသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုႏွင့္ အစုိးရအဖြဲ႕ဝင္ ဝန္ႀကီးမ်ားအားလုံးတို႕အား ထိန္းသိမ္းလုိက္သည္။ ပါလီမန္ကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းဥပေဒကုိ ႐ုပ္သိမ္းလုိိက္သည္။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ၊္ တရားေရးဝန္ၾကီးမ်ားကုိ ႏႈတ္ထြက္ေစၿပီး အသစ္ျပန္ခန္႕သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပၾကသည္ကုိ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၿပီး တကၠသုိလ္ ႏွင့္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းမ်ားကုိ ပိတ္လုိက္သည္။ သုိ႔ျဖင့္ ႏုိင္ငံတြင္း တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကုိ ဟန္႔တား၍ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ကုိ ထူေထာင္လုိက္ေလသည္။ တဆက္တည္းတြင္ ႏုိင္ငံျခားသားပုိင္၊ အမ်ဳိးသားပုိင္ ဟူ၍ မခြဲျခားေတာ့ဘဲ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအရပ္ရပ္ကုိ စစ္တပ္မွ လက္ဝါးၾကီးအုပ္ရန္ ျပည္သူပုိင္အျဖစ္ သိမ္းပုိက္လုိက္ျပီး ႏုိင္ငံေတာ္ အရင္း႐ွင္စနစ္ကုိ ထူေထာင္လုိက္ေလသည္။
စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ကုိ လူမ်ဳိးစုံျပည္သူတို႔သည္ နည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ ဆန္႔က်င္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသည္။ အေျခအေနကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ရန္ ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ တကယ္လုိလားေလဟန္ ျပဳရန္အတြက္ ၁၉၆၃-ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ စစ္အစုိးရမွ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုအားလုံးတို႔အား ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ မ-ဒ-ည-တ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိ သီးျခားစီ ေတြ႔ဆုံျပီး ျပန္လႊတ္သည္။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ေကအဲန္ယူပါတီ၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရးပါတီ ႏွင့္ ခ်င္းဦးစီးအဖြဲ႔တုိ႔ကုိ မ-ဒ-ည-တ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားအျဖစ္ တစုတေပါင္းတည္း ေတြ႔ဆုံသည္။ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးမွာ စစ္ႏုိင္သူက စစ္႐ႈံးသူအေပၚ ျပဳမူသကဲ့သုိ႔ တဖက္သတ္ အေပၚစီးယူထားေသာ တင္ၾကဳိစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေစသျဖင့္ ပ်က္ျပားခဲ့ေလသည္။
ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ဥပေဒတြင္း အဖြဲ႔အစည္းမ်ား စုေပါင္း၍ ျပည္သူ႔ေကာ္မတီဖြဲ႔စည္းကာ နယ္အသီးသီးမွ ခ်ီတက္ျပီး ရန္ကုန္ျမဳိ ့ေပၚတြင္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး ရလုိေၾကာင္း ဆႏၵျပၾကရာ လူထုတစ္သိန္း (၁၀၀၀၀၀) ေက်ာ္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။
ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲ ပ်က္ျပားသြားေသာအခါ စစ္အစုိးရသည္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ျပည္သူ႕ေကာ္မတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အတုိက္အခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ အစုလုိက္ အျပဳံလုိက္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းေလသည္။ လူဖမ္းပြဲၾကီး ျပီးေနာက္ ၁၉၆၄-ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမွန္သမွ်ကုိ ဖ်က္သိမ္းေစျပီး တစ္ပါတီအာဏာစနစ္ကုိ ထူေထာင္လုိက္သည္။ တုိင္းျပည္တြင္ ဒီမုိကေရစီလုံးဝ ဆိတ္သုဥ္းသြားေလေတာ့သည္။
စစ္အစုိးရ၏ ေဖာက္ျပန္ေသာ စီးပြားေရးမူမ်ားအရ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈအားလုံး ေခါင္း႐ြက္ဗ်တ္ထုိးပါမက်န္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ႐ွာေဖြစားေသာက္ရန္ အၾကပ္အတည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ ရင္ဆုိင္လာၾကရသည္။ က်ပ္(၁၀၀) တန္ ႏွင့္ က်ပ္ (၅၀) တန္ ေငြစကၠဴမ်ားကုိ တရားဝင္အျဖစ္မွ ရပ္စဲလုိက္သျဖင့္ ျပည္သူလူထု တရပ္လုံးမွာ ေငြကုေဋေပါင္းမ်ားစြာ ဆုံး႐ႈံးနစ္နာၾကရေပသည္။လယ္ယာေျမခ်ထားေရး၌လည္း “လယ္လုပ္သူ လယ္မပုိင္ေရး” မူေပၚတြင္ အေျခခံထားသျဖင့္ လယ္သမားမ်ားမွာ စစ္အစုိးရ၏ သီးစားမ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ လယ္သမားမ်ား၏ ေခၽြးနဲ႕စာျဖင့္ ထြက္႐ွိလာေသာ စပါးမ်ားကုိ ဝမ္းစာစပါးႏွင့္ မ်ဳိးစပါးအတြက္သာ ထားေစျပီး က်န္စပါးမ်ားကုိ စစ္အစုိးရဒုိင္မ်ားသုိ႔ အားလုံးေပးသြင္းရသည္။ စက္႐ုံအလုပ္အမားမ်ားသည္ အခမဲ့ အခ်ိန္ပုိလုပ္ အားေပးရသျဖင့္ အစြမ္းကုန္ ေသြးစုပ္ခံၾကရေပသည္။ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အလုပ္႐ုံစက္႐ုံမ်ားမွ ထြက္ကုန္မ်ား ေလွ်ာ့နည္းလာသျဖင့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း အဆမတန္ ျမင့္တက္ကာ ျပည္သူလူထု၏ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းမွာ ေလွ်ာက်နိမ့္ဆင္းလာေတာ့သည္။
စီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ လူထုအုံႂကြလာမည္ကုိ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရန္ အမ္-အုိင္-အက္(စ္) ေခၚ စစ္စုံေထာက္မ်ား ေနရာအႏွံ႔အျပား ခ်ထား၍ လူထုအား က်ီးလန္႔စာစား ျဖစ္ေနေအာင္ဖန္တီးထားေလသည္။
ကုန္ေရာင္းကုန္ဝယ္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္သူမ်ားသည္ အလုပ္လက္မဲ့ဘဝသုိ႔ ေရာက္႐ွိသြားၾကသည္။ လယ္သမားမ်ားသည္ သီးႏွံမ်ားကုိ ဝမ္းစာေလာက္သာ စုိက္ပ်ဳိးၾကျပီး မိမိတုိ႔ စားဝတ္ေနမႈကုိ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္ေရးအတြက္ ရရာလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ၾကံဖန္လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကရေတာ့သည္။ ကုန္ၾကမ္းမရ၍ လည္းေကာင္း၊ စက္အပုိပစၥည္း မရ၍လည္းေကာင္း၊ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံအမ်ားအျပားကုိ ပိတ္ပစ္ရသျဖင့္ အလုပ္အမားမ်ား အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ လူသုံးကုန္ပစၥည္း ႐ွားပါးသည္ႏွင့္အမွ် နီးစပ္ရာ ပါကစၥတန္၊ အိႏၵိယ၊ ထုိင္း စသည့္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေမွာင္ခုိသြင္းယူေရာင္းစားျခင္းျဖင့္ လူတန္းစားအသီးသီးတုိ႔သည္ မိမိတုိ႕ဘဝ ရပ္တည္ေရးကုိ သက္စြန္႔ဆံဖ်ား ႐ွာေဖြလုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကရသည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္႐ွိသြားၾကေလသည္။
တုိင္းျပည္၏ သယံဇာတပစၥည္းျဖစ္ေသာ ဆန္၊ သစ္၊ သတၲဳ စသည္တုိ႔ကုိ ႏုိင္ငံျခားသုိ႕ အေရာင္းရ နဲလာေသာေၾကာင့္ ႏုိင္းျခားဝင္ေငြ နည္းလာသည္။ စစ္အစုိးရသည္ သုံးေငြစာရင္း လုိလာသည္ကုိ ကာမိေစရန္ က်န္႐ွိေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအားလုံးတုိ႔္ကုိ ျပည္သူပုိင္သိမ္းျပန္သည္။ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္လာေသာ တ႐ုတ္၊ ကုလား ၊ အမ်ဳိးသားတို႕ကုိ ႏုိင္ငံရင္းျဖစ္ေသာ ပါကစၥတန္၊ အိႏၵိယ ႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏုိင္ငံသုိ႕ မိမိတုိ႕ သြားလုိရာ တုိင္းျပည္သုိ႕ ျပန္ခုိင္းသည္။
၁၉၆၇-ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပုိင္းသုိ႕ ေရာက္လာေသာအခါ စပါးအထြက္နည္း၍ ဆန္႐ွားပါးလာေသာေၾကာင့္ ဆန္ရ႐ွိေရးအတြက္ ရခုိင္တိုင္းစစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္ ဆႏၵျပေသာ လူထုအား စစ္တပ္မွ စက္ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ရာ အတုံးအ႐ုံး ေသေၾကၾကေလသည္။ ႏုိင္ငံအႏွံ႕အျပားတြင္လည္း ဆန္႐ွားပါးသျဖင့္ ေမွာင္ခုိေစ်းႏႈန္းတြင္ အစုိးရအမႈထမ္း အရာထမ္းမ်ားပင္ ဆန္တစ္တင္း က်ပ္ ၁၀၀ မွ ၁၅၀ အထိ ေပး၍ ဝယ္စားရသည္။
ဆန္အၾကပ္အတည္းကုိ လွီးလႊဲရန္အတြက္ ေဖာက္ျပန္ေသာ စစ္အစုိးရသည္ တ႐ုတ္လူငယ္ေက်ာင္းသားမ်ားက တ႐ုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေမာ္စီတုန္း၏ ရင္ထုိးတံဆိပ္ကုိ အသုံးျပဳလာသည္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ တ႐ုတ္ဗမာအေရးအခင္း ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ဖန္တီးခဲ့ေလသည္။ တ႐ုတ္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ အသက္အုိးအိမ္ စည္းစိမ္ဥစၥာအမ်ားအျပား ဆုံး႐ႈံးမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတင္းမာသည့္ အေျခအေနသုိ႕ပင္ ဆုိက္ေရာက္ခဲ့သည္။ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ အပါအဝင္ ထုိစဥ္က မ-ဒ-ည-တ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈုကုိ ပီကင္းအသံလႊင့္ဌာနမွ ေျပာင္ပင္ေၾကျငာေပးေနခဲ့သည္။
၁၉၆၈-ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစုိးရသည္ ႏုိင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး ႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးအၾကပ္အတည္းမ်ားႏွင့္ ပုိမုိရင္ဆုိင္လာရသည္။ လူမ်ဳိးစုံ ျပည္သူလူထုအား လွည့္စားမႈိင္းတိုက္ရန္အတြက္ အမ်ဳိးသား စည္းလုံးညီၫြတ္ေရးကုိ ျပန္လည္တည္ေဆာက္မည္ဟု အေၾကာင္းျပကာ ႏိုင္ငံေရးသမား (၃၃) ဦး ပါဝင္ေသာ အၾကံေပးအဖြဲ႕ကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ျပန္သည္။ ၄င္းအဖြဲ႔မွ ေပးေသာ အၾကံဥာဏ္မ်ားကုိ အေျချပဳၿပီး ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကုိ ေရးဆဲြၿပီး တုိုင္းျပည္၏ အမ်ဳိးသားျပန္လည္စည္းလုံးညီၫြတ္ေရးကုိ တည္ေဆာက္မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။
ဤလုပ္ရပ္သည္ ၄င္းအႀကံေပးအဖြဲ႕မွ အႀကံေပးခ်က္အေပၚ မိမိအက်ဳိးစီးပြား မထိပါးေစေသာ၊ မိမိအတြက္ အက်ဳိး႐ွိေသာ အႀကံဥာဏ္မ်ားကုိ ယူၿပီး အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ ႀကဳိးပမ္းခ်က္တစ္ခု မ်ွသာျဖစ္သည္။ ဤသည္ကုိပင္ “အမ်ဳိးသားစည္းလုံး ညီၫြတ္ေရးအတြက္” ဟု တိုင္းျပည္အားလွည့္စားမႈိင္းတိုက္ ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
၁၉၆၈-ခုႏွစ္မွစ၍ လြတ္လပ္စြာ အသက္ေမြးေၾကာင္းခြင့္ မရႏုိင္ေတာ့သျဖင့္ စစ္အစုိးရ လက္ေအာက္တြင္ ဆက္လက္မေနလုိၾကေသာ ႏုိင္ငံသားအသိပညာ႐ွင္၊ အတတ္ပညာ႐ွင္တို႕သည္ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားသုိ႕ ကိုယ့္နည္းကုိယ္ဟန္ျဖင့္ ႐ွာႀကံ၍ ထြက္ခြာၾကသည္။ သုိ႕ျဖင့္ ႏုိင္ငံတြင္ ဦးေႏွာက္ေကာင္းသူမ်ား၏ လုပ္အားသည္ ေလ်ွာ့နည္းလာၿပီး ဦးေႏွာက္ယုိစီးမႈ ႀကီးစြာျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ စစ္အစုိးရ၏ တစ္ပါတီ အာဏာ႐ွင္စနစ္ကုိ တိုက္ဖ်က္ျဖဳတ္ခ်လုိေသာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၊ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢဳိလ္မ်ားတုိ႕သည္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ဆက္စပ္၍ ခုခံေတာ္လွန္ရန္ စုိင္းျပင္းျပင္ဆင္လာၾကသည္။ ၄င္းတို႕အနက္ ထင္႐ွားသူအခ်ဳိ႕မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ လက်ာ္၊ ဦးသြင္၊ ဦးေလာယုံ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကာဒုိး၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ရန္ႏုိင္ စသည္တို႕ျဖစ္သည္။ အထက္ပါ ပုဂၢဳိလ္မ်ားသည္ ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ ပါလီမာန္ဒီမုိကေရစီပါတီကုိ လ်ွဳိ႕ဝွက္ထူေထာင္ၾကၿပီး လက္နက္ကုိင္ တိုက္ပြဲဆင္ႏႊဲေနၾကေသာ လူမ်ဳိးစုအင္အားစုမ်ားႏွင့္ ညွိႏႈိင္းခဲ့ၾကေလသည္။ ၁၉၇၀-ခုႏွစ္၊ ေမလ(၅) ရက္ေန႔တြင္ ေကအဲန္ယူ အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီတုိ႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ လမ္းစဥ္ေပၚတြင္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ ညီညြတ္ေရး ႏွင့္ လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ေပါင္းစု (တ-ည-လ) ကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၁-ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလတြင္ ခ်င္းဒီမုိကေရစီပါတီ ႏွင့္ ႐ွမ္းမ်ဳိးခ်စ္ပါတီတုိ႔ ထပ္မံ ဝင္ေရာက္အားျဖည့္ ခဲ့ၾကသည္။ တ-ည-လ တပ္ေပါင္းစုသည္ တန္းတူေသာ၊ ဒီမုိကေရစီက်ေသာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာေသာ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖဳိးေသာ၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးတုိင္း ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္႐ွိေသာ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံ ျပည္ေထာင္စုသမတ ႏုိင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ မွန္ကန္ေသာ လမ္းစဥ္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၾကသည္။
သုိ႔ျဖင့္ တ-ည-လ တပ္ေပါင္းစုဝင္ အဖြဲ႔အစည္းတုိင္း ေခတ္မီလက္နက္ကုိင္ တပ္မေတာ္မ်ား၏ အင္အားမွာ တစတစ ၾကီးထြားလာခဲ့သည္။ အဖြဲ႔လုိက္ သီးျခားတုိက္ပြဲမ်ား၊ ဆက္စပ္လႈပ္႐ွားတုိက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းတုိက္ပြဲမ်ားသည္ စစ္အစုိးရတပ္မ်ားအား တပ္စိတ္အလုိ္က္၊ တပ္စုအလုိက္၊ တပ္ခြဲအလုိက္ ေျခမႈန္းႏုိင္ေသာ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္႐ွိလာခဲ့သည္။ တ-ည-လ တပ္ေပါင္းစု၏ တုိက္ပြဲဝင္ ရဲေဘာ္မ်ားသည္ စိတ္ဓါတ္ျမင့္မား စုစည္းညီညြတ္စြာ တုိက္ပြဲဆင္ႏုိင္လာၾကသျဖင့္ လူမ်ဳိးစုံ ျပည္သူလူထုတုိ႔မွလည္း အားတက္သေရာ ႐ွိလာၾကကာ အဖက္ဖက္မွ ပါဝင္ကူညီေဆာင္႐ြက္လာၾကသည္။ စစ္အာဏာ႐ွင္ အစုိးရတပ္မ်ားသည္ တ-ည-လ တပ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရတုိင္း အထိနာလာၾကသျဖင့္ စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းလာသည္။ တပ္သားမ်ား စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းလာသည္ကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ရန္အတြက္ ၄င္းတုိ႔၏ အေျခခံစစ္စခန္းမ်ားတြင္ ခံကတုတ္မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ဆက္သြယ္ေရးက်င္းမ်ား တူးျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ေနရေလသည္။ တပ္ရင္းအလုိက္ ေဒသေျပာင္းေ႐ႊ႕ျခင္းမ်ားလည္း လုပ္လာရသည္။
တ-ည-လ တပ္ေပါင္းစုဝင္ မဟုတ္ေသာ အျခားေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ား၏ အင္အားမွာလည္း တေန႔တျခား တုိးတက္ၾကီးထြားလာခဲ့ရာ အထက္ဗမာျပည္တြင္လည္း အစုိးရတပ္မ်ားမွာ အက်အဆုံးမ်ားစြာျဖင့္ ရင္ဆုိင္တုိက္ခုိက္ ေနၾကရေလသည္။ အခ်ဳိ ့တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔မ်ားမွာ တပ္သားမ်ား စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းကာ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ားႏွင့္ လာေရာက္ပူးလာၾကသည္မ်ားလည္း ျဖစ္လာသည္။
တခ်ိန္က ဗုိလ္ေနဝင္းသည္ “မြန္နဲ႔ဗမာ ခြဲလုိ႔မရ၊ ဘာျဖစ္လဲဆုိရင္ ဗမာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ မြန္ေသြး ပါတယ္၊” ဟု ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၇၂-ခုႏွစ္၊ ဧျပီလ( )ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမူၾကမ္းတြင္ မြန္လူမ်ဳိးအတြက္ ေမာ္လျမဳိင္ခ႐ုိင္ ႏွင့္ သထုံခ႐ုိင္ကုိ မြန္ျပည္နယ္အျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္ေပးရန္ ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ား ႏွင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္လည္း ခ်င္းဝိေသသတုိင္းကုိ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ရခုိင္တုိင္းကုိ ရခုိင္ျပည္နယ္အျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္ေပးရန္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဤသည္မွာ မြန္ႏွင့္ အျခားတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ တုိက္ပြဲ တေန႔တျခား ျပင္းထန္လာမႈေၾကာင့္ မလႊဲမေ႐ွာင္သာ လုိက္ေလွ်ာလာရျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိျပည္နယ္မ်ားသည္ လူမ်ဳိးစုမ်ားက ေတာင္းဆုိတုိက္ပြဲဝင္ေနေသာ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ မျပည့္စုံေသးသည့္အျပင္ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္အျဖစ္သာ ႐ွိေနေသးသျဖင့္ လူမ်ဳိးစုမ်ားက လုိလားေသာ ျပည္နယ္မ်ဳိး မဟုတ္ေသးေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈအတြက္၊ အာမခံခ်က္႐ွိျပီး၊ ကုိယ္ပုိင္အမ်ဳိးသား လုံျခဳံေရးတပ္႐ွိေသာ ျပည္နယ္မ်ဳိးကုိ ရသည္အထိ ဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္သြားရန္ လုိအပ္ေပသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဗုိလ္ေနဝင္းအစုိးရ၏ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ ေျခခံစည္းမ်ဥ္းဥပေဒမူၾကမ္း ထုတ္ျပန္ေၾကျငာျခင္းအေပၚ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၏ သေဘာထားကုိ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၏ သေဘာထားထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ (၁၉၇၂) ခုႏွစ္၊ ဧျပီလ (၂၈) ရက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။)
မြန္ေတာ္လွန္ေရး၏အလားအလာ
မြန္အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္မႈ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရး တုိက္ပြဲသည္ အႏွစ္ (၅၀) အတြင္းသုိ႔ ခ်ဥ္းနင္းဝင္ေရာက္လာျပီ ျဖစ္သည္။ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရး၏ ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းေသာ လမ္းခရီးတြင္ ျမင့္ခ်ီတစ္ခါ၊ နိမ့္ခ်ီတစ္လွည့္ အသက္၊ ေသြး၊ ေခၽြးတုိ႔ျဖင့္ ရင္းႏွီးခ်ီတက္ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ သုိ႕ျဖင့္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး သႏၶိ႒ာန္ကုိ ပုိမုိရင့္သန္လာေစခဲ့သည္။ မြန္တုိ႔၏ ႂကုိးပမ္းအားထုတ္မႈကုိ ကမၻာကပင္ အာ႐ုံစုိက္လာရသည့္ အေနအထားသုိ႔ ေရာက္႐ွိလာခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။
ယေန႕ကာလတြင္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီသည္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အေျခခံလမ္းစဥ္ကုိ ကုိင္စြဲကာ ပဲခူး၊ သထုံ၊ ေမာ္လျမဳိင္၊ ထားဝယ္၊ ျမိတ္၊ ခ႐ုိင္ တုိ႔ကုိ အေျခခံကာ တန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ ရ႐ွိေရးအတြက္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ တပ္ဦးမွ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ခ်ီတက္လွ်က္႐ွိသည္။ ပါတီ၏ ေၾကာ႐ုိးမ႑ဳိင္ျဖစ္ေသာ မြန္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ကုိ ေခတ္မီလက္နက္တပ္ဆင္ျပီး ႏုိင္ငံေရးအသိျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ လူငယ္၊ အလုပ္သမားပညာတတ္မ်ားသည္ ရာဇဝင္က ေပးအပ္လာေသာ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတာဝန္ကုိ ထမ္းေဆာင္ၾကရန္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လာေရာက္အင္အားျဖည့္ ဆည္းေနၾကသည္။ မြန္ေတာ္လွန္ေရးသည္ ေ႐ွ႕သုိ႕ အ႐ွိန္အဟုန္ျပင္းစြာျဖင့္ လွမ္းတက္သြားေတာ့မည့္လကၡဏာ ေဆာင္ေနေပျပီ။ ဘုံရန္သူအား တုိက္ခုိက္ေျခမႈန္းရန္အတြက္ တ-ည-လ တပ္ေပါင္းဝင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအျပင္ အျခားေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္လႈပ္႐ွားလွ်က္႐ွိသည္။ ဤအခ်င္းအရာမ်ားသည္ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႔အား မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ အျပီးသတ္ ေအာင္ပြဲဆီသုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးမည့္ လကၡဏာမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။
လိက္ကှပ္ - ကႝုပညာပေရင္ဍဳင္ကြာန္
ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ
1 comments:
မြန္သမိုင္းကို သမိုင္းအခ်က္အလက္နဲ႕ ေလ့လာဖတ္ရူခြင့္ရလို႕ ဒီပို႕စ္တင္ေပးတဲ့ မြန္လူငယ္ရဲ့မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကို ေလးစားပါတယ္
Post a Comment